ХУБОН
Қисми 45.
Дарро қулф карда ба таваллудхона роҳ пеш гирифтем ва тибқи нишондоди модарам аз дӯкони гулфурӯшӣ гулдастаеро харидорӣ кардем. Модарам ҳамчун корманди тиб моро дар долон гузошта, худ хилъати сафед ба бар кард.
- Камтар мунтазир шавед, ҳозир бармегардам, - гуфт ӯ.
Таваллудхона барои қабули меҳмонон махсус утоқ доштааст, моро ҳамширае то утоқ раҳнамоӣ кард. Гумон кардам Хубон дар бағал бо кӯдаки парпечшуда меояд. Шарму ҳаёро дар канор гузошта, гулдастаро дар дасташ додам ва аз рухсораш бӯсидам.
- Канӣ паҳлавони мо? - пурсидам аз ӯ.
- Хобидааст, - гуфт ӯ ва худро ба оғӯши волидонаш гирифт. Дар назар Хубон лоғару заъфарон метофт.
- Саломатиат хуб аст?
Аммо суолам беҷавоб монд.
- Маро мешунавӣ?
Модарам аз банди дастам дошт, ки ором бошам.
- Хубон тойча барин...
Муддате дар курсиҳои мулоим нишастем, волидонаш гаштаву баргашта аз саломатии духтарашон мепурсиданд. Аммо Хубон кӯтоҳ ва бо овози пасти нимшунаво "ҳамааш хуб" мегуфт. Мехостам лаҳзае бо Хубон танҳо бошам, бинобар ҳангоми берун шудан аз утоқ аз дасташ гирифтам.
- Маро хавотир накун.
- Гуфтам-ку, ҳамааш хуб.
- Хеле лоғар шудаӣ.
- Пас аз таваллуд фарбеҳ шавам?
- Паҳлавон чӣ хел?
- Паҳлавон-паҳлавон барин.
- Чаро бо ту алоқа карда наметавонам?
- Ман ҳам дар ҳайратам.
Телефонашро дар дасташ дода ман низ аз утоқ берун шудам.
- Худро эҳтиёт кун, бегоҳ занг зан.
Тарзи муносибати имрӯза маро писанд наомад, бисту панҷ рӯз ҳамдигарро надида будем. Наход пазмон нашуда бошад? Наход дар ин муддат оташи муҳаббаташ хомӯш гашта бошад?
Хусуру хушдоманамро дар ҳавлӣ гузошта ба хона баргаштем.
- Шумо кӯдакро бо чашмони худатон дидед? - пурсидам аз модарам.
- Дидам, чӣ буд?
- Чаро муносибати Хубон бо ман сард буд?
- Ту ранҷи занро аз куҷо медонӣ?
- Қариб як моҳ ҳамдигарро надидем, ӯ бошад аз оғӯши волидонаш берун нашуд. Гӯё, ки ман он ҷо ҳузур надоштам.
- Волидонашро гузошта бо ту бошад? Русуми шарқ, ҳаёи духтарона ӯро иҷозат намедиҳад, ки ба таври дигар рафтор кунад.
- Ана ин чӣ? - тоқии гулдори тӯҳфагаштаро аз дохили ҷома берун кашидам, - ман инро наметавонам пӯшида, ҳамсояҳо чӣ мегӯянд?
- Ин тоқии миллӣ, дар назди ҳамсояҳо напӯш агар шармат ояд. Ҳар миллат либоси миллии худро дорад, ту рус нестӣ. Ману падарат тоҷик ҳастем, ту ҳам тоҷик ҳастӣ!
- Чаро хусурам намепӯшад?
Модарам тоқиро аз дастам гирифт:
- Нигар, ин тоқии оддӣ нест, ҳар як нақши он асрор ва маънои худро дорад. Инро модарон бо умеди нек медӯзанд. Ин моли Чин нест, ки дар як дақиқа ҳазор дона истеҳсол шавад, ба ҳар як тоқӣ як ҳафтаи умри модаре сарф гаштааст. Тоқиро ба падарат медиҳам, кайҳо дар орзуяш буд.
Дидам, ки азми модарам қатъӣ барин, тоқиро баргашта гирифтам ва дар ҷояш гузоштам.
- Тоқӣ ба ман тӯҳфа шудааст, худам мепӯшам...
То бегоҳ мунтазир нишастам, аммо Хубон занг назад. Ҳатто паёме нафиристод, ки каме ором бошам.
Чанд маротиба Олег занг зад, нахостам ҳамроҳаш гуфтугӯ кунам. Ниҳоят ором шуд. Аз тарси он, ки мабодо ба Хубон занг занад, баргашта рақамашро чидам.
- Нав аз кор баргаштам, - гуфтам, - истироҳат кардан мехоҳам.
- Аз ман ранҷидӣ ба фикрам?
- Монда шудам, қариб як моҳ бе рӯзи истироҳат кор кардам, коргоҳ махфӣ ва ҳарбикунонидашуда аст.
- Мефаҳмам. Бисёр не, ҳамагӣ як сурат мефиристам.
- Фирист, аммо имрӯз ваъда намедиҳам.
Компютерро гиро карда дидам, ки якчанд сурати кӯҳна беҷавоб истодааст. Ба ягон сурат Хубон ҷумлае нанавиштааст.
Ба Хубон занг задам, хомӯш карду паёмак фиристод:
"Паҳлавонро шир медиҳам".
Расми фиристодаи Олег такроран омадааст. Сурати аввал чор ҳафта пеш расидааст, дар навор як марди пиронсол ва зане дар даст ифтихорнома. Ҳатто муайян карда натавонистам, ки ифтихорномаро кӣ ба кӣ тақдим мекунад. Компютерро хомӯш карда дар ҷогаҳ ёзидам. Бе Хубон чизе аз дастам намеояд, дасткӯтоҳам. Ман чӣ гуноҳ карда бошам, ки ӯ маро ҷазо додан мехоҳад? Гуфт, ки ба суратҳои Олегфиристода матн менависад, аммо коре накардааст. Дафтари шеърашро аз ҷевон дастрас кардам. Чаҳор мисраъ эҷод кардааст, ки сарфаҳм нарафтам.
"Ду ҳалқи як занҷир аз мурги ҳумо дилгир"...
Дафтарро бурда ба модарам нишон додам.
- Ин ҷо чӣ навишта шудааст?
Модарам дафтарро ба даст гирифту ба хондан шурӯъ кард:
"Ду ҳалқаи як занҷир аз мурғи ҳумо дилгир,
Ҷисм дар раҳи Кашмиру ҷон дар ҳаваси Помир..."
- Ин чӣ маъно дорад?
- Бечора Хубон ватанашро пазмон шудааст.
- Ман ҳамин ҷо, волидонаш дар ҳамин ҷо, боз кадом ватанро дар назар дорад?
- Писарам, ту ҳоло бисёр чизҳоро намефаҳмӣ! Тамъи обу намаки Ватан дигар аст, накҳати замину хокаш, муносибати мардумаш дигар аст. Ман ҳам гоҳ-гоҳ аз Ватан меандешам, ёд мекунам, худро ғариб меҳисобам.
- Ман назди Хубон меравам.
- Танҳо меравӣ?
- Танҳо меравам.
- Ихтиёрат, лекин зиқ накун. Имрӯзҳо ӯ хеле ҳассос аст.
- Ё падарамро мунтазир шавам?
- Падарат ба таваллудхона, назди арӯс намеравад.
- Ин ҳам русуми шарқ?
- Бале.
Мошинро савор шуда боз ба таваллудхона омадам. Ба Хубон занг задам:
- Ман омадам.
- Паҳлавонро ҳамроҳам гирам?
- Албатта, пазмонаш шудам.
Дар утоқ менишастам, ки Хубон кӯдак дар бағал омад. Чунон хурдакак, ки ҳатто раҳмам омад, суп-сурх лаблабу барин.
- Хобидааст? - пурсидам аз Хубон.
- Хоб, аллакай табассум карда метавонад.
Дар курсӣ нишастем, Хубон тифлро дар дастам дод.
- Чанд кило?
- Қариб чор.
- Ин кам ё зиёд?
- Барои писар мӯътадил.
- Мӯътадили оташ! - гуфтам кӯдакро ба сина ҷафс карда - номашро интихоб кардӣ?
- "Паҳлавон" гуфтед-ку.
- Кай гуфтам? Ман танҳо кӯдакро сифат кардам.
- Исмашро "Паҳлавон" мегузорем.
- Хеле хуб, ин гуна ном дар ин қарибиҳо нест, танҳо мо дорем.
- Пагоҳ аз паи шаҳодатномаи таваллудаш шавед, ман маълумотномаро ин бегоҳ мегирам.
- Ин бегоҳ Робия ҳам меояд, пагоҳ ҳамроҳам меорам.
- Дарҳол шодиёна талаб накунед аз духтари донишҷӯ.
- Ҳуқуқи талабиданро дорам?
- Не. Аз донишомӯз надоред.
- Ин ҳам оини шарқ?
- Оини шарқ.
- Имрӯз падарат маро ҷомаву тоқӣ тӯҳфа кард, ин ҳам шодиёна буд?
- Бале.
Кӯдак ба ҷунбиш даромад, даҳонашро кушода майли гиристанро дошт.
- Паҳлавони мо ягон дандон надорад, - гуфтам ҳазл карда ва тифлро ба Хубон баргардонидам, - монда нашудӣ?
- Монда шудам, Паҳлавонбек ҳам гурусна монд.
Хубонро то долон гуселонида ба хона баргаштам. Хусуру хушдоманам, Робия ва волидонам аллакай дар хона. Падарам маро ба муносибати падар гаштанам ва ман ӯро ба муносибати бобо гаштанаш ҳамдигарро табрик кардем. Робия низ хеле хушнуду хушҳол метофт. Эҳсос кардам, ки падарам нӯшидааст.
- Бобо шуданамро бо Володя қайд кардем, - гуфт падарам.
То як поси шаб сӯҳбату маслиҳат карда нишастем, сипас хусуру хушдоманамро ба ҳавлӣ расондам.
- Рӯзона фаромӯш кардаам, - гуфт хусурам, - ниҳолаки шумо ангур будааст.
Ҳамроҳ чароғи дастиро фурӯзон карда ба гармхона даромадем. Хусурам дар паҳлӯи ниҳолак калтакеро дар замин хаста танаашро бо ришта бастааст. Ниҳолак як ваҷаб қад ва чаҳор барг дошт.
- Ин кай ҳосил медиҳад?
- Панҷ сол мунтазир мешавем.
- Панҷ сол... Паҳлавон панҷсола мешавад. Хеле хуб, ба боғча медиҳем.
- Боғча чӣ лозим? Бибиаш бекор, мо нигарони набера будему ба боғча супорем?
- Бигузор гуфтаи шумо шавад.
Маълумотномаро субҳ аз Хубон гирифта ба шӯъбаи ақди никоҳ рафтам, Паҳлавон соҳиби аввалин ҳуҷҷати тасдиқкунандаи шахсияташ шуд, одамча, аъзои нави ҷамъият...
Рӯзи сеюм Хубонро бо тифл ба хона овардем, ҳама боз дар хона, кӯдак аз бағал ба бағал мегашт. Алалхусус модарам бо хушдоманам бештар тифлро соҳиб мешуданд.
- Ангуштчаҳоша бинанд, нохунчаҳоша бинанд...
Аммо Паҳлавон касеро намешиносад, ӯ ҳатто намедонад, ки аз таваллудхона ба хонааш омадааст. Нигоҳаш аз нуқта ба нуқтаи дигар мелағжад, наметавонад нигоҳашро идора карда.
Маслиҳат шуд, ки рӯзҳои кории ман хушдоман дар хона мемонад, то тифли навзод танҳо намонад.
- Имкон медоштем гаҳвораи Хубонро меовардем, - гуфт хусурам, - дар гаҳвораи модар хобидан хосияти хуб дорад.
Чӣ будани гаҳвораро намедонистам, суоломез ба Хубон нигаристам.
- Шумо гаҳвораро надидаед, шарҳ додан мушкил, - гуфт Хубон, - лекин дастрас кардан мумкин. Ман чанд эълони бафурӯшгузошташударо дидам.
- Пагоҳ ба кор меравам, суроғаашро деҳ, худи ҳозир меорам.
Хубон сурати гаҳвора ва суроғаро дар телефонам ирсол кард.
- Андозааш чанд?
- Андозаи чӣ?
- Гаҳвора.
- Гаҳвора андоза надорад. Кӯдак як ё якуним сол дар он мехобад.
- "То якунимсола" гӯям?
- Ман ҳамроҳатон меравам, - гуфта хусурам аз ҷо бархост, - гаҳвора гуфта сабад бардошта наоед.
- Чӣ хел сабад? - норозиёна гуфт Хубон, - шумо ба бозор ё мағоза намеравед, ки интихоб кунед. Шумо ба хонаи нафаре меравед, ки фарзандаш аллакай дар гаҳвора ҷо намегирад.
- Гаҳвораи пештаристифодашуда?
- Мебахшед, дар Борисоглебск устохонаи гаҳворасозӣ надорем, - гуфт Хубон.
Хусурам ҳарфе назада аз дар берун шуд.
- Аз духтарам наранҷед, хоҳ-нохоҳ рӯзе зери итоаташ мешавед, - гуфт хусурам, - Шумо дар ҳақиқат гаҳвораро надидаед?
- Не.
- Дар куҷо суруди "Алла"-ро шунидед?
- Алла Пугачёва?
- Кадом Пугачёва? "Алла"-и модарро.
- Дар хотир надорам. Ман кӯдак будам...
- Матнашро ман ҳам намедонам, ки ба хотиратон орам. Русҳо "баюшки баю" мехонанд-ку?!
- Баю-баюшки-баю,
Не ложися на краю?
- Шумо ҳамин сурудро шунидед аз модаратон?
- Ман кӯдак будам дар кӯдакӣ, дар хотир надорам. Шумо дар хотир доред?
- Шаст сол шуд, аз куҷо дар хотирам монад?... Лекин гимни Тоҷикистон дар хотирам ҳаст: "Чу дасти рус мадад намуд, бародарии халқҳо устувор шуд"... Дар сутуни айвон як радио овезон меистод, аз саҳар то нисфи шаб мелақид. Соати шаш бо гимн шурӯъ мешуд кораш, ҳозир ноқилҳояш канда шудаанд ба фикрам, кор намекунад.
Гаҳвораро аз як зани солхӯрдаи тоҷик харидорӣ кардем.
- Ҳамааш дар ҷояш, - гуфт зан, - Ман худам ғун карда будам. Барои писар ҳам, духтар ҳам лавозимот дорад.
Гаҳвораро дар мошин ҷо кардем.
- Гаҳвора писаронаву духтарона мешавад? - пурсидам аз хусурам.
- Муштук дорад, фарқият танҳо дар ҳамон.
Гаҳвораро дар ҳуҷра кушодем, хушдоманам ҳамаашро аз назар гузаронид.
- Хеле хуб, - гуфт ӯ, - кӯрпачаашро худам медӯзам.
Дар мобайни кӯрпача ба андозаи даҳони пиёла сӯрохӣ вуҷуд дошт, гумон кардам муш хӯрдааст.
- Моро фиреб карданд? - пурсидам сӯрохиро ишора карда.
- Не, ин бояд ҳамин тавр бошад, - гуфт Хубон, - рафта камтар истироҳат кунед.
- Суруди "алла"-ро медонӣ?
- Меомӯзам.
Дар куҷо бояд истироҳат кунам? Ҳама дар ҳуҷраи ман, Робия ҳам гаҳвораро бори аввал мебинад.
- Чарх надорад-ку, - гуфт Робия, - ин чӣ тавр ҳаракат мекунад?
- Дар барф кашола мекунӣ, - шарҳ додам ман.
Хубон ишора кард, ки берун бароям. Хусурам рост мегӯяд, на танҳо бо ҳарфи зан, балки бо ишораи онҳо минбаъд амал мекунем. Аммо ман мехостам бештар бо тифл бошам, пагоҳ ба сафар мебароям ва Паҳлавонро пазмон шуданам мумкин. Кӯдак парпечшуда дар ҷойгаҳи мо мехобид. Бо ваҷаб қадашро чен кардан хостам, то фаҳмам, ки чӣ тавр дар гаҳвора ҷо мегирад.
- Чӣ нақша доред? - пурсид Хубон, - падарам танҳо, хӯрокатон сард шуд.
Ночор ба ошхона баромадам. Хусурам нонро дар оби шӯрбо тар карда мехӯрд. Аз дег мувофиқи кайфият ва иштиҳо дар косае шӯрбо гирифтам. Шӯрбо гарм, оташи зери дег ба андозаи биринҷ месӯхт.
- Оташи зери дегро хомӯш кунед, - садои Хубон аз ҳуҷра баромад.
- Ту маро мебинӣ? - гумон кардам истеъдодамон барқарор мешавад.
- Садои кафлезро шунидам.
Афсӯс, сад афсӯс... Маҳорат аз даст рафт ва шояд бебозгашт. Дигар имконияти хондани фикри ҳамдигарро аз фосила надорем, дигар барои тамошои манзараи кӯча лозим меояд назди тиреза равам. Дар курсӣ нишаста ба ҳуҷра назар кардан хостам, аммо ҳарчанд кӯшидам, мурод ҳосил нашуд, танҳо деворро медидаму халос.
Хусурам косаро ба сар бардошт ва хӯроки боқимондаашро фурӯ бурд.
- Худоро шукр, - гуфт вай, - ба ҳар луқмаи нонат, ба ҳар чакраи обат, ки аз гулӯъ гузашт. Ба ду чашми бинову гӯши шунаво, ба дасту пои додаат шукр. Шукри ин рӯзҳо, ки дидори набера насибам гашт.
- Имшаб шуморо дар ҳавлӣ ҳамроҳӣ мекунам, фардо ба сафар хоҳам баромад, - гуфтам.
- Эҳтиёт кунед ва дар паноҳи Худо бошед. Кӯшиш кунед, ки аққалан ҳафтае як маротиба аз аҳволи Хубону Паҳлавон хабар гиред.
- Албатта.
(поёни қисса)