"Марий Эл" газет - поро йолташет

«Элна верч пеҥгыдын шогена» Советский район Кужмарий села гыч кызыт специальный военный операцийыште порысшым шуктышо Алексей Пуртов сентябрьыште шочмо кечыжым палемден. Тудлан эн кугу пӧлекым йӧратыме пелашыже ыштен. Тиде самырык ешыште эрге шочмо чылаштлан эн кугу куан лийын. Икымше кече гычак Алексей специальный военный операцийыште – икымше кече гычак. – 24 февральыште юж десант войска, спецназ, морпех, артиллерий, мотострелковый подразделений… колонна дене пуренна. Ончыч нимом умылен огынал. Сандене самолётын, тыгак лесопосадке велым пушеҥге кокла гыч мемнан ӱмбаке лӱйкалыме вучыдымо лийын, вет меже чылт чара пасушто лийынна. Тидым военно-полевой учений денат таҥастараш огеш лий, – шарналтен ойла Алексей. – Эх, шоналтенна тунам, илымаш ден колымаш коклаште улына. Варажым меат, икмыняр транспортым радам дене шогалтен, лӱйкаленна. Но нунышт пеш сайын маскироватлалтыныт, мо куштыжым шижын шукташ огеш лий. Тунам мемнан ны беспилотник, лийын огыл. Кызыт техникым налын колтымыштлан волонтёр, тыглай калыклан кугу тау. А тактический квадрокоптержым кугыжаныш ойыра. Алексейын ойлымыж почеш, эн чот еш, пелаш, лишыл еҥ-влак верч тургыжланашышт логалеш, вет тӱрлӧ ситуацийыш логалыт: сусыргат, боевой машинышт пудештеш, нимо деч поснат кодыт… – Уке лият гын, кузе тый дечет посна илаш тӱҥалыт, манын шоналтеш. Сандене родо-тукымет, лишылет, боевой йолташ-влак верч Юмым сӧрвалет. Лийын тыгаят: ик верыште кумытын шинченна. Иктаж вич минутлан гына кораҥым… пӧртыльым – снаряд дене пудештаралтыныт. А боевой йолташым йомдараш, мутат уке, эн чот неле, – чон коржын манеш старший лейтенант. «Иктышт вурсат, весышт полшат» – Кызыт калыкыште тӱрлӧ умылыдымашат коштеш: иктышт вурсат, весышт полшат. Кеч-могай кредалмашат нигӧлан огеш кӱл, но кызыт ме кӱлешан пашам ыштена, шонем. Илен-толын, тушман мемнан элыш садак керылтеш ыле, вет нунын икмыняр ий дене чот ямдылалтмышт пеш раш коеш: чапле блиндаж, бетонан дзот да молат. Адакшым нунылан полшышыжат шукырак улыт. Мыланна нелырак, но кугыжаныш, калык полыш да шке вий дене тыршена. Ме огыл гын, кӧ тидым ышта? Мемнан шеҥгелне шочмо эл, Марий Эл, ешна, ача-авана-влак. Элна верч Юмо дене пырля ӱшанлын шогена. Мутат уке, сусыргена, йомдарымашат шуко, тӱрлыжат лиеда гынат, эркын-эркын, ик блиндаж почеш весым налына, кумдыклам утарена, – ойла Алексей Пуртов. – Шужышо йоча-влакланат кочкышым пуашак тыршена. Тургыжландара теве мо: тушман-влак, чаманыде, шке яллаштым йӱлалтылыт, шӱгарлаш снарядым колтылыт… Елена Эшкинина Фотом А.Пуртовын еш альбомжо гыч налме

🌞Поро эр, пагалыме лудшына-влак! Таче 16 ноябрь. Калык пале-влак: 📌 Йӱдым шӱдыр-влак чолгыжыт – йӱштылан. 📌 Пыл ӱлыч ийын кая – йӱштым вучыза. 📌 Йӱдым покшым лийын – игече саеммылан. 📸 М.Скобелевын фотожо/ "Марий Эл" увер агентстве

🌞Поро эр, пагалыме лудшына-влак! Таче 15 ноябрь. Калык пале-влак: 📌 Пыл мардеж ваштареш иеш–лумлан. 📌 Кас кава пылаҥеш – мардежан игечылан. 📌 Тиде кечын лум лумеш –шошым кугу вӱдшорым вучыза. 📸 М.Скобелевын фотожо/ "Марий Эл" увер агентстве

Полыш кӱлеш 12 ноябрьыште У Торъял районысо Кугу Танаксола ялыште илыше лишыл еҥна-влакын сурт-оралтыш тӱрыс йӱлен. Садовинмыт еш йӧршеш нимо деч посна кодын. Тыгай ойгыш кажныже логалын кертеш. Сандене лудшына-влак дечат полышым йодына. Нунылан кызыт чыла кӱлеш: кӱмыж-совла, малаш вакшышлык, чияш вургем, йолчием, моло аврвер, технике.. Шкак намиен пуаш кумылда лектеш гын, адресышт тыгай: Кугу Танаксола, Рӱдӧ урем, 19-ше номеран пӧрт. Кӧ окса дене полшен кертеш, тыгай телефон номер дене колташ лиеш: 89177126996, Елена Васильевна С. Полыш кидым шуялтеда манын ӱшанен кодына.

Немычсолалан лӱмым немыч пуэн Морко районысо Немычсола ял калык марий йӱлам шуктен ила да волгыдо ончыкылыклан ӱшана. Ончыч чылажат лийын Тиде ял Морко – Советский кугорно деч 1,5 километр коклаште верланен. Тудын кузе шочмыж нерген тӱрлӧ легенде коштеш. Тушечын иктыже тыгай. Пугачев восстаний годым отряд гыч икмыняр сарзе почеш кодын. Нунын кокла гыч иктыже немыч лийын улмаш. Тудо эҥер воктене пӧртым чоҥен, тыште шуко памаш лийын. Ешаҥын. Икмыняр жап гыч тышке моло ешат илаш куснен. Ялын лӱмжым негызым пыштыше немыч дене кылденыт. Ялыште эн шуко, 79 сурт, 1958 ийыште лийын. Тунам 142 пӧръеҥ да 221 ӱдырамаш илен. Сар деч ончыч илем ныл уреман лийын, кызыт кокыт кодын. 1931 ийыште «Йошкар пеледыш» промартельым почыныт. Скипидарым, смолам лукшо завод-влак пашам ыштеныт. Варажым мочылам, вочкым ямдылыше подосбный озанлык-влак почылтыныт. Промартельыш пашам ышташ Изи Маршан, Ӱшӱттӱр, Изнур, Нурӱмбал ялла гыч кресаньык-влак коштыныт. Сар жапыште ӱдырамаш-влак чодыра продукцийым ямдылымаште тыршеныт. Шукыжым фронтыш колтеныт. Ял гыч элым аралаш 72 еҥ каен гын, мӧҥгешыже 27 гына пӧртылын. Шке жапыштыже тыште пилораме, пырчым аралыме леваш, сӧсна, шорык ферме-влак, смолам лукшо завод, клуб лийыныт. 1969 ийыште эстонец-влак Изнур ял гыч механизатор Борис Малининын да Немычсолан ӱдыржӧ, туныктышо Галина Сергееван чыла марий йӱлам шуктен эртарыме морко сӱаныштым войзен налыныт. Тиде фильмым кызыт ончетат, шоналтет: тунам калык илышлан куаныше, волгыдо ончыкылыклан сай ӱшаным кучышо лийын. Сӱан калык, тыгак ончаш погынышо-влак коклаште утларакше самырык-шамыч лийыныт. Вет тудо пагытыште ял калык ӧрдыжкӧ илаш куснаш тыршен огыл. Калыклан «Дружба» колхозышто паша вер, кеч утларакшым кид вий дене тыршеныт, ситышын лийын. Вольыкым онченыт, шурным куштеныт, чодыра дене кылдалтше пашам шуктеныт. Тыге кажне еш илен лекташ ситыше шийвундым ыштен налын. Калык шагалемеш, икшыве уке – Тачысе кечылан ялыштына латиндеш суртышто кумло кандаш еҥ ила (2010 ийыште 96 еҥ илен, автор), – каласкала ялын старостыжо Виктор Михайлов. – Жапше годым мемнан денат илыш шолын, йӱла дене кылдалтше пайремымат эртаренна, сӱан-влакат лийыныт, еҥ-влак келшен иленыт. Такшым кызытшат марий йӱлам огына мондо, тудым шукташ тыршена, ваш полшен, келшен илена. Ятыр сурт тулык гай койын, яра шинча. Самырык-влак ялеш илаш кодын огытыл, ынде пенсионер-шамыч гына улына. Школыш але садикыш коштшо йоча уке. Изнурышто школ петырнен. Самырык еш-влак лийыт гынат, нунын икшывыштлан лишнак ни школ, ни садик уке, паша вер шотышто ойлыманат огыл. Кеҥеж жаплан ныл суртыш даче семын илаш толыт. Тиде пагытыште ялна пуйто ылыж кая: урем йоча йӱк дене юарлаш тӱҥалеш, уныка-влак коча-кова деке ола ден посёлкыла гыч каникуллан толыт. Мыйынат кок уныкам кеҥежым ялыштак эртарат. Виктор Александрович тиде ялыште ынде кудло шым ий ила. Изнур школышто завхозлан, кочегарлан ыштен. Школ петырналтмек, паша биржыште шоген, вара «Акашевский» сурткайык фабрикыш коштын, тушечынак пенсийыш лектын. Изнур школ петырналтмек, тудым чолга марий предприниматель Евгений Петров вуйдеҥге чайым лукшо цехым вераҥдаш келыштарен. Вара пожар лиймылан кӧра паша эркышнен. Виктор Александрович тыштат пашам ыштен, «кызытат тиде зданий деч сравоч мыйын кидыштем, пуйто мый директор улам» воштылеш тудо. Марла лекше газет-влакым лудаш йӧрата, «Марий Элым», «Сурт-печым» шукертсек налын шога. Вячеслав Смоленцев Снимкыште: старосто Виктор Михайловлан почтальонко Елена Викторова «Сурт-пече» газетым конден. Авторын фотожо

Кумыл уло гын, чылажат ворана | Марий калык газет | «Марий Эл» Кумыл уло гын, чылажат ворана У Торъял район Пактек ялыш Кукмарий пасу гоч толынна. Ял мучаште шинчыше чатка сурт мыланна поснак келшыш. Капкаш тӱкалтен пурышна ... Михаил СКОБЕЛЕВ,Лидия ШАБДАРОВА Михаил Скобелевын фотожо

…ЭСОГЫЛ ПАРЕҤГЕ ШУДЫМ ПЫТАРА! Эртыше кеҥежым сад-пакчаштем ала-могай «ия» озаланыш: пеш шуко росотам, эсогыл пареҥге шудым пытарыш. Икана кияр йыраҥыште рокын ала-кузе ӧрыктарышын тарванылмыжым ужым. Мо тыгай манын, тӱткын эскераш тӱҥальым: «илыш» мланде йымалне шолеш, чарашке лекташ огеш шоно. Кидыштем лачак кольмо ыле, да жапын-жапын нӧлталалтше мландым кӱнчал нальым – тунам веле ракым ушештарыше вредительым шекланышым. Тудо моткоч пеҥгыде, тошкалмекат, вигак огеш лаштырге, кужун тарваныл кия. Палынем ыле, тиде мо тыгай? Кушкыл росотам тудак огыл тынаре пытара? Е.БЕЛКИНА Медведево район Йодышлан вашмутым https://газетамарийэл.рф/esogyl-pareҥge-shudym-pytara/ ссылке почеш эртен лудса. М.Иванован фотожо/ "Марий Эл" увер агентстве

АЙДЕМЫМ ПАШАЖ ДЕНЕ АКЛАТ Айдеме ош тӱняшке могай-гынат кышам кодаш толеш. Калыкыште тыгеат ойлат: Юмо шочшо кажне азалан ончыкылык корныжым саҥга, пылыш але шӱргӧ гыч шупшалын ончыкта. Марий Эл Республик тӱвыран сулло пашаеҥже Егор Кузьмич Савельевым (снимкыште) – уста артистым, режиссёрым, мыскарачым, ургызым – кушкыжо вара шупшалын? Статьям https://газетамарийэл.рф/ajdemym-pashazh-dene-aklat/ ссылке почеш эртен лудса. Гордеевмыт еш альбом гыч фото

🌞Поро эр, пагалыме лудшына-влак! Таче 11 ноябрь. Калык пале-влак: 📌 Кӧгӧрчен-влак икте-весым вычыматат гын, игече сай лиеш. 📌 Корак-влак тӱшкан чумыргеныт да чот кычкырат – йӱштылан. 📌 Йыр южын темдыме куатше эркын вола – мардежан да йӱран игечылан. 📸 М.Скобелевын фотожо/ "Марий Эл" увер агентстве

Йошкар-Оласе 29-ше №-ан «Ший оҥгыр» йочасадыш коштшо Амира Матвеева «Калыкнан тукым гыч тукымыш куснен толшо шерге поянлыкше – мый йӧратем мемнан мотор йылмынам» всероссийский конкурсышто лауреат лӱмым сеҥен налын. Амира – Марий Эл радион тӱҥ редакторжо, мурызо Володя Матвеев ден «МЭТР» телекомпанийын корреспондентше Лира Матвееван ӱдырышт. Тудо вич ияш. Мураш, кушташ йӧрата, марий книга-влакым лудеш, англичан йылмым тунемеш, художественный гимнастикыште капкылым шуара. https://газетамарийэл.рф/izi-mӱksh-seҥymashym-konden/ Фотом еш альбом гычналме