КУГАРНЯ газет

«Тачысе возымет теҥгечысе деч сайрак лийшаш» ✍ Таче, 26 декабрьыште, Йошкар-Олаште В.Колумб лӱмеш йоча книгагудышто «Ший памаш» фонд самырык автор-влаклан Марий Элын калык писательже Вячеслав Абукаев-Эмгак лӱмеш сылнымут конкурсым иктешленыт.

Профсоюз еш-влак таҥасеныт Шукерте огыл Морко посёлкысо 2-шо номеран школышто «Ачам, авам да мый – профсоюз еш улына» спорт таҥасымаш лие. Тушко 5 еш ушнен: Кокласола лицей гыч Андреев ден Алексеевмыт, Эҥерсола школ гыч Фёдоровмыт, Моркысо 6-шо номеран школ гыч Семёновмыт, Унчо школ гыч Григорьевмыт да Шӱргыял школ гыч Сергеевмыт еш. Участник-влакын писын куржталмыштым, пӱсӧ уш-акылыштым акленыт. Нуныо куд эстафете гоч вонченыт, спорт дене кылдалтше йодыш-влак лийыныт. Иктешлымаш почеш Сергевмыт да Фёдоровмыт еш эн шуко баллым погеныт да сеҥыше лийыныт. Кажне команде чап кагаз да шере пӧлек дене палемдалтын. Пеш кугу тау Морко районысо туныктымо аланысе профсоюз ушемлан тыгай чапле таҥасымашым эртарен колтымыжлан. Тыгак тений ушемын кажне пашаеҥжылан Йӱштӧ Кугыза ден Лумӱдыр шере пӧлекым кучыктеныт, тидыже мемнан чоннам эшеат чот ырыкта. Елена Григорьева, Морко районысо туныктымо аланысе профсоюз ушемын президиумжын еҥже. Снимкылаште: профсоюз еш-влак коклаште спорт таҥасымашын участникше-влак; Октябрьский школышто Йӱштӧ Кугыза ден Лумӱдыр профсоюз ушемын пашаеҥже-влаклан У ий вашеш шере пӧлекым кучыктат.

🎄✨ Теҥгече Республикысе Курчак театрыште йоча-влаклан «У ий йомак» пайрем эртен. Тудым Республикысе Марий тӱвыра рӱдер эртарен. Ты пайремыш школышто сайын тунемше, тӱрло мероприятийыш чолган ушнышо йоча-влак чумыргеныт. 📸 И.Речкинын фотожо-влак.

«Шеҥше школышто тунемаш – пиал» Тыге каласа дыр Шеҥше школын пӧрдемышкыже логалше кажне еҥ. Ты тунемме тӧнежым Людмила Лукьяновна Артемьева вуйлата. Шке жапыштыже ты школышто 900 утла икшыве шинчымашым поген, кызыт тыште 105 тунемше веле. Шеҥше школым 2023 ийыште чаплын олмыктымо. Шукерте огыл Морко районысо школлаште этнокультур предметлам туныктышо да ОБЗР (ОБЖ) урокым вӱдышӧ туныктышо-влак Шеҥше школыш методушем погыныш ушненыт ыле. Школ капкаштак мемнам туныктымо аланыште 40 ий утла тыршыше, тушечын 36 ийжым директорын туныктымо паша шотышто алмаштышыжлан ыштыше Аркадий Михайлович Ефремов порын вашлие. Шочмо йылмым да сылнымутым Лариса Анатольевна Сидорова 7-ше классыште, тыгак Светлана Павловна Тойбердина 3-шо классыште виш урокым ончыктышт. Евгений Юрьевич Григорьевынат урокшо оҥай ыле. Тудо 30 ий школышто тырша, технологийым, ОБЗР-ым да физкультурым вӱда. Коллегыже-влак палемдышт: Евгений Юрьевич шке тунемшыже-влакым районысо веле огыл, а республикысе таҥасымашлашке коштыкта, да эре сеҥымаш дене толыт. Вара Шеҥше школын икоян туныктышо ешыже да тунемшыже-влак У ий пайремлан пӧлеклалтше тугай чапле концертым ончыктышт! Концерт мучко туныктышо-влак кум-ныл тӱрлӧ вургемым алмаштен чийышт, а вет чыла тидым нуно шке пашадарышт дене налыныт. А тунемше-шамыч могай-гына тувырым огыт чий! Морко районысо Шеҥше школышто эн пиалан тунемше ден туныктышо-влак улыт. Тиде школышто руш, марий, татар икшыве-влак шинчымашым погат да ик ешла келшен илат. ✍ Елена Григорьева, Морко районышто этнокультур предметлам туныктышо-влакын методушем вуйлатышышт.

👏 Марий Эл гыч «Весела кумыл» ансамбль «Калык творчествын сулло коллективше» лӱм дене палемдалтын. Творческий коллектив Медведево районысо Пӱкшерме фольклор пӧртыштӧ 1997 ий годсек пашам ышта. Артист-шамыч марий муро-влакым мурат, музыкальный да куштымо композиций-влакым ончыктат, йӱлам аралат да самырык тукымым палдарат.

Эртыше кечылаште Морко посёлкышто «Звездный» кинозалым пайремлын почыныт 🎬🍿

✨Шернур район Куэрйымал ялыште - У ий кумыл.

ЭМ ОЛМЕШ - КОШТЫМО САСКА Коштымо саска ден фрукт иммунитетым пеҥгыдемдат, ятыр черым эмлыме годым пайдале улыт. Коштымо чернослив шолоран пашажым саемда. Ты саскаште клетчатке, органический кислота ден тӱрлӧ микроэлемент (натрий, калий, кальций, фосфор, кӱртньӧ) шуко. Тидлан кӧра чернослив кочкышым шулыктарыме пашам саемда, давленийым нормыш конда. Коштымо финик кампеткымат алмаштен сеҥа. Ты саскаште клетчатке шуко, садлан шолоралан пайдале. Финик иммунитетым пеҥгыдемдаш полша – садлан кылме чер, анемий, депрессий годым сай. Финикыште кальций, кӱртньӧ, калий, магний, медь, цинк, фосфор, натрий, тыгак А провитамин ден Р, С, В1, В2, В6 витамин-влак улыт. Коштымо мандарин организмлан чер деч вара «вийым погаш» полша. Тыге организм кӱпнымӧ деч утла, вӱр сайынрак коштеш, аппетит саемеш. Мандариныште калий, магний, кальций, фолиевый ден бетакератиновый кислота-влак, С, Р, В1, В2, А, D, К витамин-влак улыт. Курага магнийлан поян, садлан коштымо абрикос вӱргорным эрыкташ полша. Магнийлан кӧра вӱргорно спазм эрта, вӱр сайынрак коштеш, верге ден шӱм шот дене пашам ыштат. Курага мӱшкыран ӱдырамаш-влаклан поснак пайдале: авагудо спазм деч утлаш полша, стресслан вияҥаш ок пу, вӱрыштӧ гемоглобиным кугемда. Ты коштымо саскаште тыгак С, В15 витамин-влак, калий ден кӱртньын шинчалышт, фосфор да органический кислота-влак улыт. Коштымо кизил организм гыч шондо ден шекшым лукташ полша. Тыге чер годым организм вашкерак эрыкталтеш. Сакыр диабет, подагре, ревматизм, вещества алмашталтме пашам саемда. Абхазийыште (кизил тушто шочеш) ты саскам «кечывалвел эҥыж» маныт, тудын дене – эҥыж семынак – кылмен черланыме годым пайдаланат. Кизил тӱрлӧ органический кислоталан, С ден Р витамин-влаклан, тыгак кӱртньын, калийын, кальцийын, магнийын, серан шинчалыштлан поян. Коштымо инжирыште кӱртньӧ шуко, садлан ты саска кукшо кокыртыш годым полша. Инжир тыгак калийлан, кальцийлан, марганецлан, фосфорлан, йодлан, бромлан, сералан, тыгак А, С, В1, В2 витамин-влаклан поян. Инжир кочкышым шулыктарыме системылан пайдале, аппетитым саемда. Ты саска вергынат пашажым шотыш конда. Шӱм-вӱргорно системыланат пайдале: гипертоний деч утлаш полша, вӱрым вишкыдемда. Изюмышто сакыр шуко, садлан уто нелытым погаш огыда шоно гын, ты коштымо саскам утыждене ида коч. Изюмышто калий шукылан кӧра шӱм-вӱргорно системе пеҥгыдемеш, эмганыше ткань-влакым паремда. Виноград семынак изюмышто В1, В2, В5 витамин-влак, тыгак кӱртньӧ, бор, магний да моло микроэлемент ятыр. Нуно шӱмын, шодын, пагар-шолора системын, вергын пашаштым саемдат. https://www.freepik.com/ сайт гыч налме фото.

Кӧ тугай марий Лумӱдыр? Шернур район Кукнур села воктенысе чодыра аланыште верланыше Йӱштӧ Кугызан илемыштыже У ий шӱлыш озаланаш тӱҥалын. Тушто тений юзо шӱлышан пашам шукташ – Лумӱдырын рольжым модаш – Кукнур тӱвыра пӧртыштӧ тыршыше Марина Конаковалан ӱшаныме. Кызыт тудо «Пеледыш» фольклор ансамбльын хормейстерже. Калык лӱмым сулышо коллективыш 17 еҥ коштеш. Марий ӱдыр шкежат тушто мура да кушта. Тылеч посна кугыеҥ-влакым сольно мураш туныктышо «Шонанпыл» кружокым вӱда. Шернур район Лари (Эшполдин) ялеш шочын-кушшо Марина изиж годсек коваж дене пырля руашым нӧштылаш йӧратен. Сандене коважын темлымыж почешак Йошкар-Оласе торгово-технологический колледжыш повар-кондитерлан тунем лектын. А вара вучыдымын тӱвыра аланышке логалын. Лачак идалык ончыч Кукнур тӱвыра пӧртыштӧ хормейстер кӱлын. Ты пашам шукташ Марина келшен. Йӱштӧ Кугызан илемже (эше тудым резиденций маныт) 1 декабрьыште почылтын. Лач ты кечын Марина Лумӱдырын сӧрал вургемжым икымше гана чиен лектын да йомак тӱняш логалмыжлак чучын. Йӱштӧ Кочай дене пырля уна-влакым вашлийын, нунылан поро тыланымашым ойлат. А экскурсийыш толшо-влак нуным сылне почеламутла дене куандарат. Кажне кечын поро кумыл да волгалтше чуриян еҥ-шамыч дене мутланымаш, веселитлымаш Лумӱдырлан вий-куатым ешаренак шога. Маринан У ий нерген шонымашыжым пален налаш оҥай ыле. Тудо тыгерак каласыш:

ГЕРОЙ ДЕНЕ ВАШЛИЙМАШ Тачысе кечылан мемнан кундем гыч СВО-што 13 салтак порысшым шукта, кок салтак тыныс илышна верч вуйжым пыштен. Шукерте огыл ме уло школ дене СВО кайыме кундемыш гуманитарный полышым колтышна. Спецоперацийын участникше, Шордӱр ялын чолга эргыже А.Сергеев дене вашлиймашым эртарышна. Артём Русланович изинекак спортым йӧратен, ик таҥасымашат ты чолга рвезе деч посна эртен огыл. Шке наставникшылан Кораксола ялын тале эргыже Сергей Романович Александровым шотла. А.Сергеевым ме Геройлан шотлена. Тудо икымше кечыла гычак спецоперацийыште лӱддымын креедалеш. Моткоч ушан да проста койыш-шоктышан пӧръеҥ. Ны арака, ны тамак дене кылым ок кучо. Пӧръеҥ вашлиймашке ешыж дене толын. Кристина пелашыже – пошкудо Изи Корамас ялын ӱдыржӧ. Сергеевмыт ешыште 5 ияш Дарина ден 7 тылзаш Серафим кушкыт. Нуно ачаштын отпускыш толмыжым пеш вученыт. Ача шке ешыж пелен пел ий утла лийын огыл. Тек Артём Руслановичым сӧй пасушто волгыдо кугу Юмо арален коштыкта. Диана Скворцова, Шӱргыял школысо «Движение Первых» пӧлкан председательже. Снимкыште: Морко кундемнан Герой-салтакше дене вашлиймаш годым.