Жеңіс бәріміз үшін бір!

Ұлы Отан соғысындағы Жеңіске қазақ халқы лайықты үлес қосты. 2 миллионға жуық қазақстандық басқа да кеңес жауынгерлерімен иық тіресіп, бірге шайқасты. Сол жылдардағы қаһармандардың бірі – қазақ офицері, жазушы Бауыржан Момышұлы.

Тірі жолдар: майданнан келген хаттар

Үйден алыс жерде Кеңес сарбаздары жақындарын ұмытпай, туыстарына хат жазуға бір сәт уақыт бөлетін. Майданнан келген бұл хабарламалар - басқа, бейбіт өмірдің айғағы: майдан хаттарында тек соғыс қақтығыстары туралы ғана емес, сонымен бірге махаббат пен достық туралы, жауынгерлерді үйде не күтіп тұрғаны туралы ойларды табуға болады.
Осындай жәдігерлердің бірі - 1942 жылы 21 жасында қаза тапқан Ақтау қаласының тұрғыны Қали Тумышевтің туыстарына жазған хаттары. Солардың бірінде Қали туыстарын ол үшін алаңдамауға шақырып, Отан үшін ақырына дейін күресуге уәде береді.

Аспан, ұшақ, қыз: Хиуаз Доспановамен танысыңыз!

Жалғыз қазақ ұшқышы Хиуаз Доспанова туралы не білеміз? Егер сіз мұрағаттарды зерттесеңіз, біздің алдымызда ержүрек қыздың таңғажайып өмірбаяны ашылады.
Хиуаз 1934 жылы мұздағы челюскалықтарды құтқарған ұшқыштардың подігі туралы білгеннен кейін аспан туралы армандай бастады.
Ұлы Отан соғысының басталуымен жас Хиуаз әйелдер авиациялық полкіне қабылданды. Болат мінезді нәзік қыз 1942 жылы мамырда алғашқы жауынгерлік ұшуын жасады. Жылдам және қиын әйелдер экипаждары бірден жаулардың найзағайына айналды, олар Түнгі бақсылар деп аталды.
Қорықпайтын Доспанованың есебінде 300-ден астам ұшу бар. Өз полкімен бірге қыз Германияға жетті.
Жалпы Жеңіске

«Біз саған көптен бері туыспыз»: қоршаудағы Ленинград тұрғындары туралы қазақ ақыны

Жамбыл Жабаев – Ұлы Отан соғысы жылдарында еліміздің мәдени өмірінде маңызды рөл атқарған көрнекті қазақ ақыны.
Қартайған шағында, 1941 жылы 95 жасқа толғаннан кейін, ол отандастарын батыл қарсыласуға шабыттандыруға арналған бірқатар патриоттық әндер шығарды.

Рахымжан Қошқарбаев: Рейхстаг үстінен ту көтерген қазақ

Ұлы Отан соғысының барлық қатысушыларының қосқан үлесі туралы, оның ішінде 1945 жылы Рейхстаг ғимаратына Жеңіс туын алғашқылардың бірі болып салған қазақ жауынгері Рахымжан Қошқарбаев туралы есте ұстаған жөн. Оның Генрих Гиммлер үйінен Үшінші рейхтің басты ғимаратына дейінгі 260 м жолы жеті сағаттық батылдық пен адалдықты алды.
Рахымжан Берлин үшін шайқаста көрсеткен ерлігі үшін екі жоғары марапатқа - Қызыл Ту және І дәрежелі Отан соғысы ордендеріне ие болды. Қызыл Армияның ерлігі жайлы 1950 жылдардың ортасында кеңінен танымал болды. Осы уақытта лейтенант туралы «Рейхстагтың үстінен ту көтерген «Қазақ» атты мақала шықты.

Ұлы Отан соғысы жылдарында Қазақстанда 60 мыңға жуық орыны бар 155 госпиталь жұмыс істеген

Республикада медициналық қызметкерлер, үй-жайлар мен жабдықтар соғыстың алғашқы айларында-ақ дайындала бастады. Қазақ КСР-де жаралыларды емдеудің жаңа түрлері мен әдістері енгізілді.
Кеңес медицинасы соғыс жылдарында да дами берді. Микробиология және эпидемиология институтының қызметкерлері Қазақстан аумағында туберкулезге қарсы жаңа, неғұрлым тиімді вакцинаны сәтті әзірледі. Оның арқасында 1943 жылға қарай бұл аурудан болатын өлім-жітім санын азайтып, соғыстың соңына қарай өлім-жітім көрсеткіштерін екі есеге азайтуға мүмкіндік туды.
Госпитальдардың қалпына келтірілген фотосуреттері және емдеу мекеме