A'ROF SURASI.

Makkada nozil bo‘lgan bu sura ikki yuz olti oyatdan tashkil topgan.
U payg‘ambarlar haqida batafsil hikoya qilgan birinchi suradir, Unda Nuh, Hud, Solih, Lut, Shuayb va Muso payg‘ambarlarning qissalari so‘zlanadi. Avvalo shayx ul-anbiyo — payg‘ambarlar oqsoqoli Nuh qissasi hikoya qilinib, u zotga o‘z qavmlari tarafidan bo‘lgan qaysarlik va isyonlar natijasida ularning to‘fon balosiga giriftor etilganliklari eslatib o‘tiladi.
Bu surada payg‘ambarlardan, xususan, Muso alayhis-salomning qissalari batafsil zikr qilinib, u zot bilan zolim Fir’avn o‘rtasida bo‘lib o‘tgan mojarolarga to‘xtab o‘tiladi va bani Isroilga berilgan noz-ne’matlar, Allohning amr-farmonlaridan bosh tortganlaridan keyin esa boshlariga tushgan balo-musibatlar hikoya qilinadi.
Bu surada ham boshqa Makka suralarida bo‘lgani kabi so‘z islomning asosi — mohiyati bo‘lmish Allohning birligi, tirilish va jazo haq ekani hamda vahiy va payg‘ambarlik haqiqati ustida boradi. Suraning avvalida Muhammad alayhis-salomga tushgan mo‘‘jiza — Qur’on haqida so‘zlanib, u butun insoniyat unun buyuk ilohiy ne’mat ekanligi, binobarin, dunyo va oxirat saodatiga erishish uchun uning yo‘l-yo‘riq va pand-nasihatlariga amal qilib borish lozimligi uqtiriladi.
Yana bu surada Alloh bergan ilmni mol-dunyo to'pish uchun birovlarga ziyon yetkazish yo‘lida su’iiste’mol qilgan olimlar qattiq qoralanib, ular tillari osilib, hansirab turadigan itlarga o‘xshatiladi. Va nihoyat, bu surada qiyomat kunidagi holat tasvirlanadi. U kuni kishilar uch toifaga bo‘linadilar: hayotlarini iymon va yaxshi amallar bilan o‘tkazgan kishilar ahli jannat, kofirlik va o‘zlariga ham, o‘zgalarga ham yomonlik qilish bilan o‘tgan kimsalar do‘zax egalari bo‘ladilar; qilgan yaxshiliklari bilan yomonliklari barobar kimsalar esa «A’rof» egalari bo‘ladilar. A’rof — jannat bilan do‘zax o‘rtasini ajratib turadigan devor bo‘lib, uchinchi toifaga mansub odamlar uning ustida Alloh o‘zlarini jannatgami yoki do‘zaxgami hukm qilishini kutib turadilar. Bu surada mana shu holatning tasviri o‘z ifodasini topgani uchun «A’rof» deb atalgan.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ.
Mehribon va rahmli Alloh nomi bilan (boshlayman).
۱.
المص
1. Alif, Lom, Mim, Sod.
——————
۲.
كِتَابٌ أُنْزِلَ إِلَيْكَ فَلَا يَكُنْ فِي صَدْرِكَ حَرَجٌ مِنْهُ لِتُنْذِرَ بِهِ وَذِكْرَىٰ لِلْمُؤْمِنِينَ
2. (Bu Qur’on) sizga uning yordamida kofirlarni (Allohning azobidan) ogohlantirishingiz uchun nozil qilingan Kitobdir — bas, ko‘nglingizda u sababli tanglik (shubhalanish) bo‘lmasin! — va u mo‘minlar uchun bir eslatmadir.
أُنْزِلَ—
Nozil qilindi;
صَدْرٌ—
ko'krak, yurak;
حَرَجٌ—
qiyinlik, mushkullik, tang holat;
أَنْذَرَ—
1) pand-nasihat qilmoq; ogohlantirmoq, ogoh qilmoq; xabardor qilmoq; 2) oldindan xabar bermoq;
ذِكْرَى—
1) esdalik, eslatma; 2) eslash;
——————
۳.
اتَّبِعُوا مَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ وَلَا تَتَّبِعُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ ۗ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ
3. (Ey insonlar), sizlarga Parvardigoringizdan nozil qilingan narsaga (Kitobga) ergashingiz, undan o‘zga «do‘stlarga» ergashmangiz! Kamdan-kam pand-nasihat olursizlar.
إِتَّبَعَ—
ergashmoq;
أُنْزِلَ—
Nozil qilindi;
مِنْ دُونِهِ—
Undan boshqa;
أَوْلِيَاء—
Do'stlar;
تَذَكَّرَ—
eslatma olmoq;
——————
۴.
وَكَمْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا فَجَاءَهَا بَأْسُنَا بَيَاتًا أَوْ هُمْ قَائِلُونَ
4. (Bizning amrimizga itoat qilmagan) qanchadan-qancha qishloqni halok qildik — bas, ularga azobimiz tun uyqusida yoki tush uyqusida (ya’ni kunduzi) keldi.
كَمْ—
qancha?, qancha ko'p!;
قَرْيَةٌ—
manzilgoh, qishloq, ovul;
أَهْلَكَ—
1) halok qilmoq, yo'q qilmoq; 2) yo'qotmoq;
بَأْسٌ—
qudrat, quvvat, kuch;
بَيَاتٌ—
tunash, tunab qolish;
قَائِلَةٌ—
1) kunduzi dam olish, kunduzgi uyqu;
——————
۵.
فَمَا كَانَ دَعْوَاهُمْ إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا إِلَّا أَنْ قَالُوا إِنَّا كُنَّا ظَالِمِينَ
5. Bizning azobimiz kelgan vaqtida ular biron da’vo qila olmadilar, magar «Bizlar o‘zimizga zulm qildik», deya oldilar, xolos.
فَمَا كَانَ دَعْوَاهُمْ—
ular biron da’vo qila olmadilar;
إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا—
Bizning azobimiz kelgan vaqtida;
إِلَّا أَنْ قَالُوا إِنَّا كُنَّا ظَالِمِينَ—
magar «Bizlar o‘zimizga zulm qildik», deya oldilar, xolos;
——————
۶.
فَلَنَسْأَلَنَّ الَّذِينَ أُرْسِلَ إِلَيْهِمْ وَلَنَسْأَلَنَّ الْمُرْسَلِينَ
6. Endi albatta payg‘ambar yuborilgan kishilar bilan ham, yuborilgan payg‘ambarlar bilan ham savol-javob qilurmiz.
فَلَنَسْأَلَنَّ—
So'roq qilurmiz;
الَّذِينَ أُرْسِلَ إِلَيْهِمْ—
Ularga payg'ambar yuborilgan kimsalarni;
وَلَنَسْأَلَنَّ الْمُرْسَلِينَ—
Payg'ambarlarni ham so'roq qilurmiz;
——————
۷.
فَلَنَقُصَّنَّ عَلَيْهِمْ بِعِلْمٍ ۖ وَمَا كُنَّا غَائِبِينَ
7. Endi albatta ularga, bilgan holimizda, (qilib o‘tgan ishlari haqida) so‘ylab berurmiz. (Zotan) Biz g‘oyib — yo‘q emas edik, (balki barcha narsaga guvoh bo‘lib turgan edik).
قَصَّ—
aytib bermoq, hikoya qilib bermoq, bayon qilmoq (k.gadir على);
فَلَنَقُصَّنَّ عَلَيْهِمْ بِعِلْمٍ—
Endi albatta ularga, bilgan holimizda so‘ylab berurmiz;
وَمَا كُنَّا غَائِبِينَ—
Biz g‘oyib — yo‘q emas edik;
——————
۸.
وَالْوَزْنُ يَوْمَئِذٍ الْحَقُّ ۚ فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
8. (Amallarni) to‘g‘ri tortishlik o‘sha kuni bo‘lur. Bas, kimning tortilgan (yaxshi amallari) og‘ir kelsa, ana o‘shalar najot topguvchilardir.
وَزْنٌ—
tortish (tarozida);
يَوْمَئِذٍ—
O'sha kunda;
حَقٌّ—
haqiqiy, asl, chin; to'g'ri, adolatli (mas. da'vo, talab);
ثَقُلَ—
1) og'ir bo'lmoq, ko'p yuklanmoq; 2) qiyinchilik tug'diradigan, mashaqqatli bo'lmoq (k. uchundir على ); 3) yuklamoq, og'irlashtirmoq (n. bilan بـ );
مُوَازِنٌ—
tenglashtiruvchi, muvozanatni saqlovchi; tenglashuvchi, barobar (n.gadir);
مُفْلِحٌ—
1) yutuqqa erishuvchi, muvaffaqiyat qozonuvchi; 2) baxti kulgan;
——————
۹.
وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ فَأُولَٰئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ بِمَا كَانُوا بِآيَاتِنَا يَظْلِمُونَ
9. Kimning tortilgan (yaxshi amallari) yengil bo‘lsa, bas, ular (Bizning oyatlarimizni inkor qilish bilan) zulm qilib o‘tganlari sababli o‘zlariga ziyon qilgan kimsalardir.
خَفَّ—
yengil, yengil vaznli bo'lmoq;
مُوَازِنٌ—
tenglashtiruvchi, muvozanatni saqlovchi; tenglashuvchi, barobar (n.gadir);
فَأُولَٰئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ—
Ana o'shalar o‘zlariga ziyon qilgan kimsalardir;
بِمَا كَانُوا بِآيَاتِنَا يَظْلِمُونَ—
Bizning oyatlarimizni (inkor qilish bilan) zulm qilib o‘tganlari sababli;
——————
۱۰.
وَلَقَدْ مَكَّنَّاكُمْ فِي الْأَرْضِ وَجَعَلْنَا لَكُمْ فِيهَا مَعَايِشَ ۗ قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ
10. Aniqki, Biz sizlarni yerda barqaror etib, sizlar uchun unda tirikchilik vositalarini paydo qildik. Kamdan-kam shukr qilursizlar.
مَكَّنَ—
1) mahkam o'rnatmoq; 2) imkoniyat bermoq;
مَعَاشٌ—
1) hayot; 2) hayot uchun kerakli vositalar;
قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ—
Kamdan-kam shukr qilursizlar;
——————
۱۱.
وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ لَمْ يَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ
11. Aniqki, Biz sizlarni yaratdik, so‘ng sizlarga surat berdik, so‘ngra farishtalarga: «Odamga sajda qilinglar», deyishimiz bilan ular sajda qildilar. Magar iblis sajda qilguvchilardan bo‘lmadi.
وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ—
Aniqki, Biz sizlarni yaratdik;
ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ—
so‘ng sizlarga surat berdik;
ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ—
so‘ngra farishtalarga: «Odamga sajda qilinglar», dedik;
فَسَجَدُوا—
Bas, ular sajda qildilar;
إِلَّا إِبْلِيسَ لَمْ يَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ—
Faqat iblis sajda qilguvchilardan bo‘lmadi;
——————
۱۲.
قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ ۖ قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ
12. (Alloh) dedi: «Senga buyurgan paytimda nima seni sajda qilishdan to‘sdi?» «Men undan (Odamdan) yaxshiroqman. Meni olovdan yaratgansan. Uni esa loydan yaratding», dedi u.
قَالَ—
(Alloh) dedi;
مَا مَنَعَكَ—
"Seni nima to'sdi?";
أَلَّا تَسْجُدَ—
sajda qilishingdan;
إِذْ أَمَرْتُكَ—
"Senga buyurgan paytimda";
قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ—
(Iblas): «Men undan (Odamdan) yaxshiroqman» dedi;
خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ—
Meni olovdan yaratgansan;
وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ—
Uni esa loydan yaratding;
——————
۱۳.
قَالَ فَاهْبِطْ مِنْهَا فَمَا يَكُونُ لَكَ أَنْ تَتَكَبَّرَ فِيهَا فَاخْرُجْ إِنَّكَ مِنَ الصَّاغِرِينَ
13. (Alloh) dedi: «U holda undan (jannatdan) tushgin! Sen uchun unda kibru havo qilib yurish joiz emas. Bas, chiq! Albatta sen xor bo‘lguvchilardandirsan!»
أَهْبَطَ—
1) tushishga majbur qilmoq; tushirmoq; 2) tushirmoq;
تَكَبَّرَ—
1) mag'rurlanmoq, takabburlik qilmoq; 2) kibr, manmanlik bilan muomala qilmoq (k.bilandir على);
صَاغِرٌ—
xor bo'lgan;
——————
۱۴.
قَالَ أَنْظِرْنِي إِلَىٰ يَوْمِ يُبْعَثُونَ
14. «Menga ular tiriladigan Kungacha (qiyomatgacha yashash uchun) muhlat ber», dedi u.
أَنْظَرَ—
muhlat bermoq, kutmoq;
إِلَىٰ يَوْمِ يُبْعَثُونَ—
ular tiriladigan Kungacha;
——————
۱۵.
قَالَ إِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ
15. (Alloh) dedi: «Sen muhlat berilganlardansan».
مِنَ الْمُنْظَرِينَ—
muhlat berilganlardan;
——————
۱۶.
قَالَ فَبِمَا أَغْوَيْتَنِي لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ
16. U aytdi: «Qasamki, endi meni yo‘ldan ozdirganing sababli mudom Sening to‘g‘ri yo‘ling ustida ularni (Odam bolalarini) kutib o‘tirurman.
أَغْوَى—
1) adashtirmoq; 2) maftun qilmoq, yo'ldan ozdirmoq, havas uyg'otmoq;
قَالَ فَبِمَا أَغْوَيْتَنِي—
U aytdi: «Qasamki, endi meni yo‘ldan ozdirganing sababli;
لَأَقْعُدَنَّ—
O'tirib olurman;
صِرَاطٌ—
Qur'on. yo'l (sol. سِرَاطٌ); shun. ال~ المستقيم to'g'ri yo'l;
مُسْتَقِيمٌ—
to'g'ri;
لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَكَ الْمُسْتَقِيمَ—
mudom Sening to‘g‘ri yo‘ling ustida ularni (Odam bolalarini) kutib o‘tirurman;
——————
۱۷.
ثُمَّ لَآتِيَنَّهُمْ مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ وَعَنْ أَيْمَانِهِمْ وَعَنْ شَمَائِلِهِمْ ۖ وَلَا تَجِدُ أَكْثَرَهُمْ شَاكِرِينَ
17. So‘ngra ularga oldilaridan va ortlaridan, o‘ngu so‘llaridan kelib (to‘g‘ri yo‘ldan ozdirurman) va (oqibatda) ularning ko‘plarini (bergan ne’matlaringga) shukr qilgan hollarida topmaysan».
ثُمَّ لَآتِيَنَّهُمْ—
so'ngra ularga kelurman;
مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ—
oldilaridan;
خَلْفٌ—
1) orqa; 2) sirt, orqa tomon;
وَمِنْ خَلْفِهِمْ—
va ortlaridan;
أَيْمَنُ—
o'ng, o'ngda joylashgan;
وَعَنْ أَيْمَانِهِمْ—
va ularning o'ng tomonlaridan;
شِمَالٌ—
1. chap; 2. 1) muan. chap qo'l; 2) chap tomon;
وَعَنْ شَمَائِلِهِمْ—
va ularning chap tomonlaridan;
وَجَدَ—
1) topmoq; 2) duch kelmoq, uchratmoq;
أَكْثَرُ—
katta, eng ko'p; ko'proq qismi;
شَاكِرٌ—
shukr qiluvchi; minnatdor bo'luvchi, yaxshilikning qadriga yetuvchi;
وَلَا تَجِدُ أَكْثَرَهُمْ شَاكِرِينَ—
ularning ko‘plarini (bergan ne’matlaringga) shukr qilgan hollarida topmaysan;
——————
۱۸.
قَالَ اخْرُجْ مِنْهَا مَذْءُومًا مَدْحُورًا ۖ لَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكُمْ أَجْمَعِينَ
18. (Alloh) aytdi: «Undan (jannatdan) jirkanch va mag‘lub holda chiq! Qasamki, ulardan kimda-kim senga ergashsa, albatta jahannamni sizlarning barchalaringiz (sen va senga ergashganlar) bilan to‘ldirurman.
ذَأْمٌ—
1) nuqson, kamchilik; 2) sharmandali ish;
مَدْحُورٌ—
ostin-ustun, tor-mor bo'lgan;
قَالَ اخْرُجْ مِنْهَا مَذْءُومًا مَدْحُورًا—
(Alloh) aytdi: «Undan (jannatdan) jirkanch va mag‘lub holda chiq!;
تَبِعَ—
1) ergashmoq, bormoq; 2) bo'ysunmoq; 3) ketidan yurmoq, izidan qolmay ergashmoq;
لَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ—
Qasamki, ulardan kimda-kim senga ergashsa;
أَمْلأَ—
to'ldirmoq;
أَجْمَعُ—
barcha, hamma;
لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنْكُمْ أَجْمَعِينَ—
albatta jahannamni sizlarning barchalaringiz bilan to‘ldirurman;
——————
۱۹.
وَيَا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ فَكُلَا مِنْ حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ
19. Ey Odam, sen esa jufting (Havvo) bilan jannatni maskan tutib, xohlagan joyingizdan taomlaning. Faqat mana bu daraxtga yaqinlashmangki, u holda zolimlardan bo‘lib qolursiz.
سَكَنَ—
yashamoq, istiqomat qilmoq, turmoq;
أَكْلٌ—
ovqat yeyish;
مِنْ حَيْثُ شِئْتُمَا—
xohlagan joyingizdan;
قَرُبَ—
yaqinlashmoq;
——————
۲۰.
فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْآتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَٰذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ
20. So‘ng shayton ularni berkitilgan avratlarini ochib yuborish uchun vasvasaga soldi va: «Parvardigoringiz faqat farishtalarga aylanmasligingiz yoki (jannatda) abadiy yashab qolmasligingiz uchungina sizlarni bu daraxtdan qaytardi», dedi.
وَسْوَسَ—
yomon fikr uyg'otmoq; sarosimaga solmoq, vahimaga tushirmoq;
أَبْدَى—
namoyon qilmoq; ko'rsatmoq;
وَارَى—
yashirmoq, bekitmoq;
مَا وُورِيَ—
berkitilgan narsalari;
سَوْأَةٌ—
jinsiy a'zolar;
مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا—
«Parvardigoringiz nega sizlarni bu daraxtdan qaytardi»;
إِلَّا أَنْ تَكُونَا مَلَكَيْنِ—
faqatgina ikkovingiz farishta bo'lib qolmasligingiz;
أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ—
yoki abadiy yashab qolmasligingiz uchungina (sizlarni bu daraxtdan qaytardi, dedi);
——————
۲۱.
وَقَاسَمَهُمَا إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ النَّاصِحِينَ
21. Va ularga: «Albatta men sizlarga xolislardanman», deb qasam ichdi.
قَاسَمَ—
va'da bermoq; qasam ichmoq;
إِنِّي لَكُمَا—
Albatta men sizlarga;...
نَاصِحٌ—
1. maslahat beruvchi; samimiy munosabatda bo'luvchi; 2) maslahatchi;
——————
۲۲.
فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ ۚ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ ۖ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَلَمْ أَنْهَكُمَا عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُلْ لَكُمَا إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُبِينٌ
22. Bas, aldov bilan ularni (tuban holatga) tushirib qo‘ydi. O’sha daraxtdan totib ko‘rishlari bilanoq avratlari ochilib qoldi va o‘zlarini jannat yaproqlari bilan to‘sa boshladilar. (Shunda) ularga Parvardigorlari nido qilib (dedi): «Sizlarni bu daraxtdan qaytarmaganmidim va albatta shayton sizlarning ochiq dushmaningiz demaganmidim?!»
دَلَّى—
tushirmoq;
غَرَّ—
maftun qilmoq, yo'ldan ozdirmoq; yo'ldan urmoq; aldamoq;
فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ—
Bas, aldov bilan ularni (tuban holatga) tushirib qo‘ydi;
ذَاقَ—
1) tatib ko'rmoq; 2) boshdan kechirmoq;
بَدَا—
bo'lmoq, ko'rinmoq, aniqlanmoq;
سَوْأَةٌ—
jinsiy a'zolar;
فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا—
O’sha daraxtdan totib ko‘rishlari bilanoq avratlari ochilib qoldi;
طَفِقَ—
boshlab bermoq (n.nidir), kirishmoq;
خَصَفَ—
yamamoq, berkitmoq, to'smoq;
وَرَقٌ—
barg;
وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ—
va o‘zlarini jannat yaproqlari bilan to‘sa boshladilar;
نَادَى—
baqirmoq, chaqirmoq, nido qilmoq;
وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا—
(Shunda) ularga Parvardigorlari nido qildi;
نَهَا—
ta'qiqlamoq;
تِلْكَ—
anavi, o'sha;
أَلَمْ أَنْهَكُمَا عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ—
Sizlarni bu daraxtdan qaytarmaganmidim;
وَأَقُلْ لَكُمَا إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُبِينٌ—
va albatta shayton sizlarning ochiq dushmaningiz demaganmidim?!;
——————