(хаётли хикоя) 12-қисм.
Муаллиф: Дилфуза Зарипова.
Ресторанда ишлай бошлаганига хам икки хафта булиб колди. Кундузи вак-тини болалари билан утказади, уларни уйнатади, овкатлантиради, ухлатиб, ки-рларини ювади. Кечки пайт уларни Ази-зага топшириб, узи ишга кетади. Биринчи кун ишга кетаётганида бола-ларидан сира айрилолмади. Уларни би-рор марта, боз устига кечки пайт ёлгиз ташлаб кетмаган.
Азиза опага ишониб куйиб кетгани би-лан бари бир у уз онаси эмас-да. Сар-вар хам, Мадина хам Гулширинга шу кадар урганиб колишганки, усиз бир кадам хам юра олишмайди. Айникса, , уйдан кетгандан буён улар бир-бирига каттик богланиб колишган. Гулширин биринчи марта болаларини куйиб кета-ётганида ич-ичидан эзилди, гуё уларга хаёнат килаётгандай эди, назарида.
"Факат эркаклар булса, кандай ишла-рканман?"деган уй уни кийнаганди. Йук, ишлайдиганлар хаммаси эркаклар эмас экан. У ошхонада ишлайди, буюр-тма буйича хар хил тузламаю салатлар тайёрлайди. Дастлабки кунлар бош ош-паз ёрдамчиси, ёши Гулширин билан тенг Хилола исмли жувон унга турли салатларни кандай тайёрлашни ургат-ди. Азалдан шундай ишларга кули ке-лишадиган Гулширин учинчи кундан бошлаб буюртмаларни узи мустакил тайёрлайдиган булди. Иши кийин эмас, факат чаккон-чаккон ишлаш керак. Энг мухими - энди пулга зорикмайди, болаларига истаган нарсасини олиб бе-ра олади. Тежаб ишлатса, бир-икки сум йигса хам булади. Ана ушанда ётокхо-надан чикиб, бирор хонали алохида уй-ни ижарага олса булади.
Ишлаётганига бир хафтадан ошган кунлар эди. Гулширин узи уйлаб топган бир пайтлар уйдагиларга мехр билан тайёрлаб берадиган салатни тайёрлаб, бирга ишлайдиган хамкасбларига та-тиб куриш учун берди. Бош ошпаз са-латдан татиб куриб, "Кимдан урганган-сиз буни?"деб суради. Гулширин салати унга ёкмади деб уйлаб, "узим уйлаб топганман", деди курка-писа. Ошпаз унга бир муддат тикилиб турдида, "Бу-гундан бошлаб бу салатингизни ресто-ранимиз таомнамасига киритамиз. Ишонаман, келаётган мехмонларга хам ёкади", деди. Чиндан хам янги салатни-нг таъми ресторанга келаётган мехмо-нларга ёкди. Улар кайта-кайта шу са-латга буюртма беришарди. Хужайин инсофли одам экан, Гулширинга хар куни бериладиган пулга яна анчагина куштирди.
- Бу кетишда якин орада менинг урним-ни олиб куясиз-ку, хазиллашди Хилола.
- Йуг-ей, нега унака дейсиз? - унгайсиз-ланди Гулширин. - Менга шу ишим хам булаверади.
- Сиз сира хижолат чекманг, - далда берди Хилола. - Мехнат икки куздан иссик, дейдилар. Хамма катта ишлар кичик уринишлардан бошланади. Бугун биргина лаззатли салатингиз билан тилга тушдингиз. Ким билсин, эртага узингиз худди мана шундай ресторан-ни бошкарарсиз.
- Мен? Йуг-ей...- баттар хижолат булди Гулширин.
- Нега булиши мумкин эмас? Сиз ресто-ранимиз хужайинига мана бу хашамат-ли ресторан бой ота-онасидан мерос колган деб уйлайсизми? Билсангиз, у киши хам хамма сингари оддий одам булган. Хатто талабалигида ота-онаси-га огирлиги тушмаслиги учун ошхонада кафеларда официант булиб ишлаган.
Ушанда "Бир кун узимнинг рестораним булади" деб орзу килар экан. Мана, йи-ллар утиб уша орзусига эришди. Лекин булар уз-узидан булмаган. Бу кунларга етишгунча канча мехнат килган, огир кунларни бошидан утказган. "Буларни-нг хаммаси пешона тери эвазига кел-ган", дейди. Болаларини хам мехнатга ургатган. Болалари дарсдан буш пайт-ларида идиш-товок ювиш, официант-лик килиб пул топишдан уялишмайди. Шундай экан, сиз хам килаётган ишин-нгиздан уялмаслигингиз керак.
Хилоланинг сузлари Гулшириннинг калбида узига булган ишончни оширди. "Менинг кулимдан хам шу иш келади" деган фикр юрагининг бир чеккасини ёриштириб турарди. Кулидаги пулга ка-раб, "бу пулларда Азиза опанинг хам хакки бор. Ахир, у болаларимга караб турмаганида бу пулларни каердан то-пардим" деб уйлади. Ётокхонага кайт-гач, Азизага бир сиким пул узатди:
- Опажон, мана буни олиб куйинг.
- Бу нима? - бир пулга, бир Гулширинга каради Азиза.
- Бу...ишлаб топган пулларимдан, - Гул-ширин гапни кандай бошлашни билмай бир муддат иккиланди. - Агар болала-римга караб турмаганингизда мен иш-лай олмасдим. Бу...чин кунгилдан...оз булса хам куп урнида курарсиз.
Шундагина Азиза гап нимада эканини тушунди. Гулширин узатган пулни узи-га кайтарди.
- Мен бу ишни пул учун килганим йук, - Азизанинг гап охангидан бир оз аччик-ланганини сезиш кийин эмасди.
- Лекин...- Гулширин килган ишидан узи хижолат тортди.
- Хамма нарса пул билан улчанмайди.
Агар шундай булса мехр-окибат деган гаплар каерда колди? Одамлар огир пайтда бир-бирига елка тутмаса дунё-да киёмат купмайдими? - кизариб кет-ди Азиза.
- Кечиринг, опа, - пушаймон булди Гул-ширин.
- Майли, бу гапларни унутайлик,- юзига бир оз табассум югурди Азизанинг. - Баъзан етти ёт бегона кишилар якинла-рингдан курган озорларингга малхам босади.
Гулшириннинг кузларига ёш калкиди. "Мени яхши одамларга рубару килгани-нг учун узингга шукур!" Кузлари тула ёш булса-да, дили ажиб бир енгиллик-дан хузурланарди.
💥СУКИР КАЛБЛАР...
Вакт энг яхши шифо. Не-не номи кет-ган табиблар даво топа олмаган кунгил дардларига у даво булади. Вакт-энг олий хакам. Хамма нарсани уз тарози-сида тортиб, сарагини саракка, пучаги-ни пучакка ажратади, жазосиз колган гунохкорларни шундай жазолайдики, гунохкор бир умр узига келолмайди.
Вазият такозоси ила курбон булганлар-дан мархаматини аямайди, уларга энг олий мукофотларини раво куради. Ва-
кт хамма нарсадан кудратли-бесабр-ларга осойишталик ато этиб, улар кал-бини сабр пардаси ила безайди.
Ироданинг хиёнаткорлиги ошкор бул-ган кунларда Холида хола хонадонида киёмат булди гуё. Хамма газабда, хам-ма аламзада. Холида хола кунгил су-
раш учун кирган, аслида, гап ундириш максадида булган куни-кушниларга "ох-вох" килади: "Худойимга не гунохим бор эканки, икки келиним хам нобакор чикди. Бир-бири билан келишиб, исло-
ватхона очиб олган экан..."
- Йуг-ей, эгачи, нахотки шундай булса? - Ёлгондакам хайратланди гийбатчи кушнилар. - Кичик келинингизни-ку, ку-зи уйноклаган эди, лекин катта келини-нгиз Гулширин...
- Отини айтманг-ей оти учгурнинг, - гапиртиргани куймайди Холида хола. - Исмини эшитган одам фариштадек булса керак деб уйлайди. Узини куй ог-зидан чуп олмаган килиб курсатгани билан ичидан пишган экан. Отаси олиб берган уйни фохишахонага айлантири-бди отинг учгур овсини билан...
- Хай, айтманг-ей, - юз буриштиради кушни. Бу гапларга хар гал янги-янги "саргузашт"лар кушилиб, "бойиб" бора-веради. Узини Холида холага хамдард килиб курсатган кушнилар дарвозадан чикиши билан бир-бирига маъноли куз уриштириб олишади: "Ул-а, бу кунинг-дан! Кора товук дон сочар, уз сирин узи очар. Шунча йил ёнма-ён яшаб, Гулши-рин келиннинг бирор эгри кадам куйга-нини пайкаганимиз йук. Бу кампир бул-са бечоранинг устидан магзава агдар-ди. Узи Гулширин келин кетганидан бу-ён бу ховлидан файз кетибди..."
Чиндан хам яхолида холанинг ховли-си эгаси ташлаб кетган уй сингари ка-ровсиз булиб колганди. Илгари кунда икки марта ёг тушса ялагудек килиб супуриладиган ховли энди хафтада бир марта супурги куришга зор. Бир марта кийилиб, эртасига ювиладиган кийим-лар сира тупланиб колмасди. Гулширин куллари окариб кетгунча кир ювиб, дазмоларди. Энди эса кийимлар хаф-талаб кийилади, ёкаси ягир булиб кета-ди хамки, ювилмайди.
Илгари Холида холанинг истагига кура кунда уч бора мазали таомлар кайнай-диган козон энди базур бир марта олов устига куйилади. Энг ёмони илгари хов-лини тулдирган болалар овози энди эшитилмайди.
Хотинининг хиёнатидан кейин Зафар кучага чиколмай колди. Хеч ким узига бирор суз демаса-да, хаёлида хамма уни бармоги билан нукиб курсатаётган-дай, устидан кулаётгандай буларди. Бу иснодга чидай олмай шартта ишдан бу-шади-ю, чет элга ишлагани кетиб колди
Зохид эса...у яна ичкиликка берилди. Кун
буйи бирор нарса татимаса татимайди-ки, аммо тинмай ичади. Илгари узининг пулига ичарди, бора-бора пули хам тор-тинмай куйди. Аввал-бошда ийманиб, минг истихола билан "Ойи, пул беринг!" деган буйрукка айланди. Дастлаб "Уг-лимнинг бошига кейинги пайтларда куп кургуликлар тушди. Сикилганидан ича-ди-да йигит киши.
Иш топгунича уч-турт сум берсам, кей-
ин келиб колар", дерди. Аммо баттар булса баттар булдики, Зохиднинг ахво-ли асло унгланмади. На онанинг "узинг-ни кулга ол" деган утинчлари, на отаси-нинг угитлари кор килди унга.
Четдан караган одам чиндан хам Зо-хид аввал ишидан айрилгани, кейин хо-тинининг номига "кушмачи" деган суз кушилиб айтилаётгани учун ичяпти, деб уйларди. Тугри, бу сабабларни хам ин-
кор килиб булмайди. Аммо Зохиднинг бу кадар ичкиликка берилишининг асо-сий сабаби...Нозима эди. Ха, Зохид уни хамон унутолгани йук. Улим тушагида ётган Нозима Гулширин кон берганидан кейин боласи билан бир кечада тугрук-хонадан гойиб булиб колди. Севгиси меваси булмиш углини акалли бирор марта курмагани, бир кечада икки азиз инсонидан жудо булиши Зохидга катт-
ик таъсир килди. Ишонган дусти Илхом панд бериб, ханавайрон килганида хам бу кадар каттик куйинмади. Гулширин бор-будини сотиб уни камалишдан кут-кариб колган пайтларда хам Зохидни-нг фикру хаёли Нозимада эди. Уни куп излади. Нозима илгари яшаган туманга бориб, уйини суриштириб топди. Аммо кечиккан экан. Нозиманинг ота-онаси ховлини арзон-гаровга сотиб, бир кеча-да кучиб кетишибди. Каерга кучиб кет-гани хеч ким билмасди. Шунда хам Зо-хид умидини узмади. Одам игна эмас-ки, йуколиб колса. "Нозимани албатта топаман. Уни кайтишга, бирга яшашга кундираман. Боламга узим оталик ки-ламан..." Бу фикр Зохиднинг хаёлини буткул банд килганди. Кузи кузига тушса Нозиманинг калбида хам эски мухаббат олови яна аланга олишига ишонади. Шу сабабдан хам уни излаш-ни тухтатмади. Нозима ва угли хакида мужда етказган одам кузига оловдай куринади. Нихоят, изланишлари беса- мар кетмади. Якин танишларидан бири Нозимани Тошкентда курганини айтиб колди.
- Аввалига кичик янгани таний олма-дим, жудаям узгариб кетибди, берилиб сузларди Рашид исмли таниши, илгари у Зохиднинг фирмаси билан хамкорлик киларди. Улар Зохид ва Нозиманинг муносабатларидан хабардор булишга-ни учун Нозимани хазиллашиб "кичик янга" деб аташарди.
- Каерда курдингиз, ким билан курдин-гиз? - ховликиб суради. Зохид.
- Иш юзасидан бир ташкилотга борган эдим, - Рашид номдор бир компанияни тилга олди, уша ерда куриь колдим. Ки-чик янга мени таниб, ранги окариб кет-ди, узини танимасликка олди. Оркаси-дан бориб, "янга, мени танидингизми, Рашидман" дедим. Тили зурга айланиб, саломлашди. Кейин "Рашид ака, илти-
мос, мени бу ерда курганингизни хеч кимга айтманг. Бу ердагилар хам сиз билан танишлигимизни, умуман, олдин-ги хаётим хакида хеч нарса билишини истамайман. Узи зурга ишга жойлаш-дим" деди. Лекин янгани излаб юргани-нгизни кура-била туриб, кандай килиб сизга айтайман? - гуё катта ишни койи-ллатиб куйгандек гердайди Рашид.
Зохиднинг юраги тез-тез урди. Нихо-ят, Нозимаси топилди!
- Каерда яшаяпти экан? Кийналмабди-ми? Углимчи, углим кандай экан? - са-волларни калаштириб ташлади у.
Бунча куп саволни кутмаган Рашид жавоб тополмай, бир муддат эсанкираб колди..
- Билмадим...Тугриси, бу хакда сураш хаёлимга хам келмапти. Аммо керак булса уша компанияда ишлайдиган бир танишимдан сураб, билиб бераман. У Нозимани яхши танийди.
Шу пайтгача "кичик янга" деган Раши-днинг Нозимани исми билан айтиши, боз устига таниши Нозима билан якин эканини эшитиб, Зохиднинг юрагини рашк тиги ялаб утди.
- Уша танишингиз Нозимани шунчалик яхши билади? - норози охангда тунгил-лади у.
- Э-э, ака, куркманг. Уша танишим аёл, - деди кулиб. Сунг янада ишонарли бу-лиши учун маъноли куз кисди. - Менга тегишли аёл.
Зохиднинг юрагида ёна бошлаган ра-шк ути бирдан пасайди.
- Дустим, истасангиз уша аёл кичик ян-ганинг каерда яшашини, углингиз каер-да эканинибилиб беради.
Нозима билан булажак учрашувни та-саввур килиб Зохид тулкинланиб кетди
Нозимани куриш иштиёки шу кадар ба-ланд эдики, агар имкон булса хозирок унинг ёнига куш каби учади. Лаби рози-лик беришга жуфтланган чогида яна алланимани уйлаб, бош чайкади:
- Йук, хозирча индамай туринг, Нозима-ни чучитиб юборишингиз мумкин. Хадебсуриштираверса, нега сураяпти деб шубхаланиши, бирор нарсанр сезиб колиши мумкин. Яхшиси, менга уша компаниянинг манщилини айтинг. Узим Нозимани топиб оламан. Нега кетиб колганини кузимга караб айтсин. Била-ман, уни бунга мажбур килишган. Мени курса эски туйгулари яна юрагинп ён-диради. Чунки у мени севади, каттик севади.
Нозиманинг дарагини эшитган куни Зохид ичмади. Бу кувончли хабарни ким биландир булишгиси, хурсандчили-гига шерик килгиси келарди. Ха, тез орада у Нозимаси билан яна куришади, угилчасини багрига босади.
Кейин уларни хеч ким ажратолмайди.
Уйгв келганда Холида хола икки буки-либ ховли супураётганди. Супурги хар ерга урилганида кутарилган чанг куз
очиргани куймади.
- Келдингми, болам? - кейинги пайтлар-да Зохиднинг хушёр холда курмаган онаси кузларига ишрнмади. Инкиллаб-синкиллаб каддини ростлади. - Келгани яхши булди. Анави челакдаги сувни хо-
влига сепиб бер. Кариб, кучдан колиб-ман, кутаролмадим.
- Сиздан бошка киладигае одам йукми? Беихтиёр чикиб кетди бу суз Зохиднинг огзидан. Шундай деди-ю, хатосини анг-лаб, тилини тишлади. Холида хола хам шу сузни эшитишга зор булиб турган эканми, бирдан кузига ёш олди.
- Худойимга не ёзугим бор эканки, ка-риган чогимда шу куйга тушуриб куйди. Мен тенгилар келинларини хизмат кил-дириб, узлари етти кават курпачанинг устида утиришипти. Пешонам шур бул-маса икки келипим хам нобоп чикади-ми?!
Зохид нимадир демокчи булиб огиз жуфтладию, аммо бошка гап учди лаб-ларидан:
- Халиги...дадам куринмайдиларми?
- Бу уйдан кора илон чиккандек, дада-нг уйда утиролмайдиган булиб колган, Холида хола тулиб турган эканми, йиг-лаб юборди. - Уйда утирсам юрагим сикилиб кетади, деб уззукун чойхона-дан бери келмайдиган булиб колган. Невараларим ховлини тулдириб юрга-нида зерикиш нималигини билмасдим, уларсиз уй хувиллаб колди, дейди да-данг. Эркак кишида, кун узоги улфат-лари билан гаплашиб, дардини енгил-лаштиради. Мен-чи, мен нима килай? Аламимни рузгор ишларидан оламан-да...- Холида хола куйилиб келаётган куз ёшларини енги учи билан сидирди. Унинг узи хам невараларини жуда со-гинганди.
- Йигламанг, ойи, - Зохид онасини ку-чоклади. Бир муддат тараддудланиб, секин суз бошлади: - Ойи, шу...келини-нгиз билан неварангизни...уларни уйга олиб келсак-чи?
- Нима дединг? - Холида хола "янглиш эшитилдимми?"дегандек углига ялт этиб каради. Йук, кулоги панд берма-ган экан. Зохид саволини яна кайтар-ди:
- Нима дейсиз, ойи? Келинингизни олиб келсак...
- Ростдан айтяпсанми? - кулокларига ишонмади Холида хола.- Ахир, канака-сига?..Одамлар нима дейди? Булар ту-пурган тупугини кайтиб олавераркан, демайдими? Бутун махалла билади-я, хотининг нима ишлар килганини. - Хо-лида хола хамон келини Гулширин куш-мачилик килган деган фикрда эди.
Кейинги пайтда бу фикри нотугри эка-нига шубха килаётган эса-да, аммо Гулширинуйини Ироданинг хушторига сотганини сира кечиролмасди.
- Сиз тушунмадингиз, ойи, юзига таба-ссум ёйилди Зохиднинг. - Мен...халиги..
Нозима келинингизни олиб келсак-чи, демокчи эдим...- каттик хаяжонланга-нидан уни йутал тутиб колди.
- Сен бола уйлаб гапиряпсанми? - Холи-да хола углининг кулини елкасидан силтаб ташлади. - Канакасига олиб ке-ласан уни? Бир кечада гойиб булган Но-зима эмасмиди?.
- Сиз буни уйламанг, ойи! Нозимани топдим, каерда яшаётганини аникла-дим. Факат...сиз рухсат берсангиз бул-ди, уни уша куниёк олиб келаман.
- Шошма, - гуё угли хозирнинг узидаёк Нозимани дарвозадан бошлаб киради-гандек Зохиднинг кулидан ушлаб олди Холида хола. - Сен уни олиб келолмай-сан, бундай булиши мумкин эмас.
- Нега мумкин эмас, ойи? - тутакиб кет-ди Зохид рад жавобини эшитиб.
- Гулширин...хотининг...кундошига кон берган, ахир. Улар энди опа-сингил. Сингил опасининг эрига тегиши мумкин эмас.
- Ойи, куйинг шу сафсатангизни, - бат-тар жазаваси тутди Зохиднинг. - Хам-маларинг шу гапга ёпишиб олгансизлар Кон берган одам билан опа-сингил, ака-ука тутинаверса, дунёни кавм-ка-риндош босиб кетади-ку! Кейин Гулши-рин Нозимага кон берганини ким уз ку-зи билан курипти? Гулширин уша врач билан тил бириктириб, унга пул бериб, "хаммага мени кони берди деб айтинг" деган булиши хам мумкин-ку? Нозима билан онаси хам бу ёлгонга лакка туш-ган.
- Куй, болам, бундай гапларни гапирма, - эшитаётганларидан Холида хола кора терга тушиб кетди.
- Хотининг худодан кайтган банда эмасдир шунча ишни килишга.
- Уйини келишиб, Иродага берган одам шу ишни килолмайдими? Ахир, узингиз шундай деб хайдамадингизми уйдан? - Зохид Холида холанинг нозик жойидан ушлади.
- Деган булсам, дегандирман, буш кел-мади Холида хола хам. - Жахл келганда одам нималар демайди? - сунг углига ялингандек бокди: - Углим, уйлаб иш кил. Ахир, хотининг билан болаларинг бор. Улар...
- Ажрашаман! - онасининг сузини чурт кесди Зохид. - Гулширинни севмайман, ойи! Болаларимга келсак...уларни таш-лаб куймайман. Улгайишганида улар мени тушунишади. Колаверса, Нозима хам хотиним, унга никох укитиб уйлан-ганман, унинг угли мени пушти камари-мдан тугилган. Мен углимни куришим керак. У отасиз усмаслиги керак.
- Йук, йук, булмайди! - Холида хола жахл билан бош чайкади.
- Ундай булса мен хам Зафар кетган томонларга кетаман. Уша ёкларда би-рорта чулчитми, бошкасигамм уйланиб, колиб кетаман.
- Худо асрасин! Нега зотининг тайини йукларга уйланаркансан?.
- Чунки мен эркакман, ойи! Качонгача шундай юраман? Бу туришда бирорта-сига илакишиб...
Холида хола дув кизариб кетди. Зо-хиднинг айтганлари рост. Ёнида тан махрами булмаган канча йигитлар ен-гилтак аёлларга илакишиб колган.
- Э-э, менга деса, билганингни килмай-санми?! - деди у бу бахсда енгилганини тан олиб.
- Рахмат, ойи, тушунишингизни билар-дим, - онасини яна кучди Зохид. -Мана, курасиз, хаммаси яхши булади. Нозима сиз истаган келин булади.
- Уни качон олиб келмокчисан? кошла-рини чимириб, углидан хамон аразда эканини билдирмокчи булгандек тунги-ллади Холида хола.
- Тез кунларда, ойи. Олдин бир ишни хал килиб олишим керак.
Гулширин кун буйи паришон юрди. Юрагини бесабаб гашлик коплаган. Ку-ли ишга бормади, хатто болаларининг кий-чув килиб кувлашмачок уйнаши хам ёкмади. Кунгил нимадандир безов-та, аммо бу безовталик сабабини узи хам аник билмайди. Унинг ахволини Азиза хам сезди.
- Бугун куринишингиз бошкача? - сура-ди у синчковлик билан.
- Билмадим...негадир хаёлим паришон, - елка кисди Гулширин. - Кулим ишга бормаяпти. Гуё бизни бир нохушлик таъкиб килаётгандай хаёлимда.
- Булмагур нарсаларни хаёлингиздан чикариб ташланг,- койиди Азиза.- Одам бирор нарсани хадеб уйлайверса уша нарса хаётида албатта содир булади.
Сиз факат яхши нарсалар хакида уйла-нг. Курасиз, хаётингиз хам унгланади.
- Тугри айтасиз, - синик жилмайди Гул-ширин. - Кейинги пайтда бошига тушган савдолар туфайлими, билмадим, нега-дир тушкунликка бериладиган булиб колибман.
Ишкилиб, болаларимга бирор гап бул-масин.
- Хозиггина нима дедим сизга? - энди чинакамига аччикланди Азиза. - Кани, бора колинг ишингизга, йукса кеч кола-сиз.
Гулширин болаларини бир-бир кучок-лаб хайрлашди. Кетса, уларни биров олиб кетиб коладигандек юраги увиш-ди. Ресторанга кириши билан зал бош-лиги унинг олдига чикди:
- Келдингизми? - деди ховликиб. - Сиз-ни кутиб тургандим.
- Тинчликми? - хайрон булди Гулширин.
- Тинчлик эмас-да, - афсус билан бош чайкади зал бошлиги. - Бугун хизмат килиши керак булган официант йигит-ларимиздан иккитаси кундузи чумили-шга боришган экан. Ёш йигитларни би-ласиз-ку, уйин-кулги килиб, бир оз ичи-шипти. Маст холида машинани бошка-ролмай, халокатга учрабди. Хозир ик-
ковининг хам ахволи огир, касалхонага олиб кетишган. Хужайин хам уша ёкда, "Бу болалар учун мен жавобгарман" деб ич-этини **** куйди.
- Вой...- юрагина муз тушгандай булди Гулшириннинг. Улар кундузи укиб, туш-дан кейин ота-онасига юк булмаслик учун ишларди. - Ахволари ёмон эмасми ишкилиб? - суради у жони ачиб.
- Хозир уларни операция килишади, - деди зал бошкарувчиси. -Аксига олган-дай, бугун мехмонларимиз куп. Биласиз-ку, дам олиш кунлари мехмон-ларимиз купаяди. Офиуиантларимиз улгуришмаяпти. Шу сабаб бугун сиз хам уларга ёрдам берасиз.
- Канака ёрдам? - дастлаб тушунмади Гулширин.
- Бугун официантларнинг урнига ишла-йсиз.
- Нима? - Гулширин бундай булишини сира кутмаганди. Мен...мен официант-лик килолмайман.
- Киласиз! - чурт кесди зал бошкарув-чиси. - Бу хужайиннинг буйруги. Бунинг хеч кийин жойи йук. Узингизга бирикти-рилган столга келган мижозлардан бу-
юртма оласиз, буюртмани бажарасиз, холос. Булинг, кийимларингизни алма-штириб чикинг. Мижозлар куплигидан официантлар улгуришмаяпти.
Гулширин бушашиб кетди. Ноилож официант кизлар киядиган кийимни кийди. Мижозлардан буюртма олишдан олдин чеккадан туриб, ичкарига мура-лади. Чиндан хам бугун мижоз куп, официантларнинг кули кулига тегмай-ди. Ичкарига кириб, утирган мижозлар олдига боришга нимадир тускинлик ки-ларди. Гуё официантлик килаётганини курган одамлар бармоги билан уни кур-сатиб, "Каранглар, Зохиднинг хотини официантлик киляпти! Куни шунга ко-липти!"деяётган булаверди назарида. Зал бошкарувчисининг украйиб, "тез-рок булинг!" деган имосидан кейин ис-тар-истамас ичкарига кадам куйди. Хаяжонланганидан оёклари титрар, салгина нотугри кадам босса йикилиб тушадигандек туюлаверарди. Бир ка-дам, икки кадам, уч, турт...Гулширин зимдан атрофга куз ташлади. Хеч ким-нинг у билан иши йук, хамма узи билан овора. "Хайрият! Танишлардан хеч ким йук экан!" - енгил нафас олди. Икки уч столдаги мижозларнинг буюртмасини бажаргач, хаяжони бир оз босилди: "Шунга шунча хаяжонланибман..." Бир оздан сунг у хам бошка официантлар катори елиб-югуриб хизмат киларди.
- Гулширин опв, алохида булмага ми-жоз келди, буюртма олинг, - деди ёни-дан утиб кетаётган официантлардан бири. Бу пайтда Гулширин унинг хизма-тидан мамнун булиб кетаётган мехмон-ларни кузатаётган эди. Сочлари ёйил-ган бир аёлнинг белидан кучиб булма-ган кираётган одамни орка тарафдан кузи илгаб колди. Негадир кузига таниш куринди. Юрагини тарк эта бош-лаган гашлик яна соя солди: "Ким экан бу одам? Ишкилиб, бирор таниш булма-синда..." Истар-истамас уша томонга юрди. Оркв угириб турган эркак аёлни-нг очик елкасига лаб босаётган чогда Гулширин булмага кирди. "Севишган-лар" шу кадар уз ишларига машгул эди-ларки, унинг кирганини пайкашмади. Гулширин томок кирди. Маишат бузил-ганидан норози эркак норози киёфада у томон угирилди. Угирилди-ю, Гулши-рин хам, эркак хам бир зум бир-бирига тикилиб колишди.
- Гулширинхон? Сиз? - урнидан туриб кетган эркак Илхом эди.
- Ассалому алайкум...-кутилмаган уч-рашувдан бир оз довдиради Гулширин.
- Гулширинхон, сиз бу ерда нима киля-псиз? - савол берди-ю, ноурин гап ай-тиб куйганини узи хам сезди Илхом.
- Тирикчилик, - Гулширин рупарасида-ги одамга гапи ёкмаганини билдирмок-чи булиб кош чимирди.
- Бирор нима буюрасизларми? - у тез-рок бу ердан чикиб кетгиси келарди.
- Буюрамиз, албатта, - Илхом ундан куз узмади, атайин гапни чузмокчи булди. - Эгитдим, уша бетайин эрингиз сизни кийнаб куйибди.
Гулшириннинг жахли чикди, Илхомга муносиб жавоб беришга огиз жуфтла-ган эли хамки, Илхом билан келган аёл унга суйкалди:
- Иля, а кто это женщина? Вы знакомы?
- Да, хорошо знакомы, - хушламай жа-воб берди Илхом.
- Нас познакомиш?
- Это Гуля, Гулечка. Бу хоним эса Ил-
мира, уларни таништирган булди Илхом Гулшириннинг токати ток булди.
- Агар буюртма килмасанглар менга рухсат, - деди ич-ичидан кайнаб кела-ётган газабни жиловлашга уриниб.
- Каёкка шошасиз бунча, Гулширинхон, Илхом беорларча унинг кулидан тутди. Гулширин ток ургандек сесканиб кетди, кулини тортиб олди. Бундан Илхомни-нг баттар завки келди. - Бизга хизмат килаётган экансиз, демак, харканча ушлаб туришга хакимиз бор. Булмаса, ёзинг буюртмаларни, - у огзига келган нарсаларни санади. Гулширин у айтган буюртмани хаёлан хомчут киларкан, Илхом буюртган ноз-неъматлар хатто кул теккизилмай колиб кетишини уйлаб ичи ачишди. Ёнидаги хонимчасига узи-ни курсатмокчи - гижинди ичида. Буюртмани куз очиб юмгунча мухайё килди. Илхомни шу ерда учратиб кол-
ганидан кунгли баттар гашланди. Беор! Кечагина ялтокланиб "янга" деб юрган одам уялмай нетмай Гулширинхон дей-ишини..." У Илхом утирган булмага кай-тиб боргиси келмади. Официант йигит-лардан бирига илтимос килди:
- Илтимос, анави булмадаги мижозлар-га менинг урнимда хизмат килсангиз. Негадир мазам булмаяпти.
Йигитча "хуп" дедию, аммо бир оздан сунг бушашиб кайтиб келди.
- Опа, мижозингиз гирт тентак экан-ку. Гап очмасимдан хайдаб солди. Факат сиз хизмат килишингиз керак эмиш. Булмаса шикоят киламан, деди.
Гулширин ноилож узи хизмат килди. Илхом булар булмас нарсаларга хам уни чакираверар, устма-уст буюртма бераверарди. Нихоят, хисоб-китоб ки-лингач, Гулширин енгил торди. Илхом яна бир канча нарса буюрди, "Хамма-сини бир халтачага жойлаштиринг" де-ди. "Хонимчаси билан маишатни давом эттирмокчи шекилли" - гижинди Гулши-рин. Аммо кутилмаганда Илхом лик ту-ла елим халтани унинг кулига тутказди
- Бу сизга?
- Менга? Нега? -хайрон булди Гулширин Йук, буларни ололмайман. Бунинг учун ишдан хайдалишим мумкинлигини би-ласизми?
- Хеч ким сизни ишдан хайдамайди, - Илхомнинг мастликдан сузилаётган кузлари унга сукланиб тикилди. - Сиз мендан зеч нарса таъма килганингиз йук, буни ущим беряпман. Жиянларга олиб борасиз.
Охири сузлари Гулширинни пича хову-ридан туширди.
- Гулширинхон, бу ердан ишдан кетинг. Бу сиз ишлайдиган жой эмас, - маст булса-да, сузлари хушёр кишиники эди Илхомнинг.
- Каерда ишлаш-ишламаслигим сизни уйлантирмай куя колсин, - жахли чикди Гулшириннинг. - Манавиларингизни эса, у кулидаги елим халтани Илхомнинг ку-лига тутказди, - ёнингиздаги хонимчан-гизга берарсиз. Худога шукур, болала-римни бокишга курбим етади.
- Жахлингиз чикмасин, Гулширин, - Ил-хомнинн кайфи батамом таркаб кетга-нди. - Зохид сизнинг кадрингизга етма-ди. Сиз шундай хурликларга муносиб аёл эмассиз. Мана бунга ухшаганлар, - у мастликдан огирлигини кутаролмай, алланималар деб гулдираётган ёнидаги аёлга ижирганиб каради, - бугун мен билан, эртага бошкаси билан кунгилху-шлик килади. Лекин хатто шу хам узини хурлатиб куймайди.
Гулширин суз тополмай колди, бугзи-га алланима тикилди.
- Мана бу менинг ташриф когозим, - Илхом ён чунтагидан муъжазгина кого-зча чикариб узатди. - Уз корхонамни очганман. Истаган пайтингизда борса-нгиз иш топиб бераман.
- Бу корхогани Зохид акамдан угирла-ган пулларингиз эвазига очганмисиз? - узиб олди Гулширин.
- Хозир бу тугрида тортишадиган пайт эмас. Кейинрок гаплашамиз.
- Нимани гаплашамиз? - энди чинака-мига кизишди Гулширин. - Сиз эримни хонавайрон килдингиз, ишидан, бор-бу-дидан айирдингиз. Сиз туфайли оилам барбод буляпти.
- Оилангизни мен бузганим йук, - бош чайкади Илхом. - У оила аллакачон ичидан емирилган, факат сиз буни бил-магансиз. Зохид бошка аёлга уйланиб олган пайтдаёк бузилган бу оила.
- Йигит киши адашади. Лекин сиз уни хонавайрон килдингиз. Шундан кейин Зохид акам узига келолмади.
- Майли, мени хар канчв айбласангиз розиман. Лекин эрингиз кейин хам кад-рингизга етмади-ку. Оиласини саклаш нияти булганида сиз мана бу ерда иш-лаб юрмас эдингиз. Майли, бу гапларни куяйлик. Уйлаб, узингиз бир карорга келарсиз, - у Гулгириннинг кулидаги ташриф когозига ишора килди.
Илхом ёнидаги аёлни суянганча чикиб кетди.
Гулширин унинг ортидан газаб билан караб колди. Аммо харканча беор бул-масин, Илхом Гулширин шу пайтгача тан олмаган, аммо ич-ичидан юрагини кемираётган хакикатни айтди. Чиндан хам, Зохидга оиласи кадрли булганида шу пайтгача уларни излаб келмасмиди? Гулшириннинг-ку кадри йук экан, лекин болалари-чи? Ахир, улар уз пушти ка-маридан булган-ку?
Кули сира ишга бормади. Кулоги ос-тида Илхомнинг сузлари янграйверди: " Оилангиз аллакачон ич-ичидан емири-лган..." Кунглига кил хам сигмади. Бот-бот соатига карайверар, соат миллари тезрок унни курсатсаю, болалари то-мон шошса. Уларни каттик согиниб кет-ди.
Иш вакти тугаши билан устидаги кий-имларни алмаштириб, ётокхона томон шошди. Зал бошкарувчисининг "яна бир оз ёрдам беринг" дейишига карамай кетди. Тезрок бориб, болаларини багри-га босгиси келди. Бугун эрталабдан бошланган кунгил гашлиги Илхомнинг гапларидан кейин баттар кучайганди.
Тезрок бу ердан кетгиси, куксини кеми-раётган аламли уйларни унутгиси кела-ётганди.
Азиза опанинг эшигини журъатсизги-на такиллатди:
- Опа, болалар ухлаб колишмадими?
Хар гал Азизанинг хонасидан болала-рини чакирганида хижолат булади. Уларнинг тинчини бузаётганидан, кил-ган яхшиликларига муносиб жавоб бера олмаётганидан тортинади.
- Болалар...уз хонангизда, - эгик очган Азиза опа нимадандир безовта курин-ди. - Хонангизга мехмон келган, ташка-рида кутиб колмасин деб эшигингизни очиб бердим. Сарвар билан Мадина хам уша ерда.
Гулшириннинг зайрати ошди. Келган ким булди экан? Акасимикан? Кайси куни кучада куриб колиб, "олдингда хижолатдаман, сендан хабар ололма-дим. Келинойингнинг курсатган хунари учун кузингга куринишга уялиб юриб-ман", деган, сунг Гулшириндан каерда яшаётганини билиб, бирор кун хабар олишга ваъда берганди.
"Албатта акам-да, бошка ким хам бу-лиши мумкин", Шу уй билан эшигига якинлашган Гулшириннинг кузи остона-да турган эркаклар пойабзалига тушди -ю, юраги кувончдан калкиб кетди. "Зохид акам! Зохид акам келипти! Йук, у бизни унутолмайди, болаларини хам яхши куради. Кетамиз, энди уз уйимиз-га кетамиз. Зохид акам бизни олиб ке-тишга келган. Айбим йуклигини тушун-ган". Юраги хаприкиб кетди. Бутун ву-жуди титраганча эшикни очди. Зохид хона бурчагидаги каравот чеккасида омонатгина утирар, тиззасида утирган Мадина кугирчок уйнарди. Сарвар эса бегона сингари бир четда утириб, дада-сига якинлашмасди.
- Ассалому алайкум! - Гулширин титраб какшаб салом берди. Хаяжонлангани-дан илк учрашувга чиккан буй киз син-гари тили зурга айланди. Кузлари ёниб каради эрига. Мана, хозир Зозид акаси урнидан туриб келиб, уни багрига боса-ди, болалари караб турганига карамай Гулшириннинг сочларидан туйиб-туйиб хидлайди, "Сени каттик согиндим. Энди сизларни хеч каерга куйиб юбормай-ман" дейди. Шу топда Гулширин барча аламу гиналарни унутган, калби хаяжо-ндан титради.
- Болаларни бегоналарга бериб, узинг каерларда сангиб юрибсан?.
Хозиргина осмону фалакда учиб юр-ган Гулширин парвоз чогида мерган укидан жарохат олиб, пастга кулаган куш каби жарга шунгигандек булди.
- Гап-сузлар бекорга чикмаган экан-да Болаларингдан уялсанг буларди, - Зо-хиднинг овози кахрли эди.
- Болалардан уяладиган нима иш кили-бман? - титраб кетди Гулширин. Хеч нарсани билмай туриб нега мени айбла-япсиз? Мен ишлаб келяпман, качонлар-дан буён отаси йукламагае болаларим-ни бокиш, уларни хеч кимдан кам кил-маслик учун ишлаб келяпман. Бир огиз "ахволинг кандай, кийналмаяпсизлар-ми?"деб сураш урнига топган гапингиз шу булдими? - Бу гаплар кандай килиб тилидан учганини Гулширин узи хам билмай колди. Хурлиги келди. Бир жо-хил кул юрагини сугуриб олиб, куксига абадий муз солиб куйгандек булди.
- У кандай иш эканки, ярим кечагача давом этадиган? - захарханда килди Зозид. - Ёки...овсининг билан бошлаган ишингни давом эттиряпсанми?
- Бас килинг! - чидай олмай, чинкираб юборди Гулширин. Чучиб тушган Мади-на бакириб йиглаб юборди. - Нега кел-дингиз? Шунча кургуликларни бошимга солиб, яна нима истайсиз мендан? - Гулшириннинг назарида оёклари ости-дмн ер кочди-ю, тубсиз жарликка ку-
лаб тушаётгандек эди. - Мен харомдан хазар киламан, эшитяпсизми, хазар ки-ламан! Очдан улсам хам харом лукма солмайман огзимга!
- Бу ерга сен билан тортишгани келга-ним йук, - бир оз овози пасайди Зохид-нинг. - Болалардан хабар олай, деб келгандим. Кейин...- Зохид асосий гап-ни айтишга чайналди. - Мен...сендан адрашмокчиман. Нозимага уйланаман. Уни топдим, уйга олиб келаман. Факат..олдин сен билан расман ажрашишим керак. Йукса, у келмайди. Кел, бир-биримизни кийнамай яхшиликча ажра-шайлик. Судда "ажрашмайман" деб оёк тираб олма. Чунки судьялар аёл киши-га ён босишади.
Зохид яна алланималар деди. Аммо Гулширин унинг кейинги гапларини эшитмади. Еру осмон кушилиб чархпа-лак булиб айланар, Гулширин на фала-кда, на ерда эканини билолмай кузла-ри бир нуктада котиб колганди...
Давоми бор
Присоединяйтесь к ОК, чтобы подписаться на группу и комментировать публикации.
Комментарии 11