Предыдущая публикация
УВОЛ
Нигина, тўхтасанг-чи.
Чорраҳадан ўтиб, эндигина ўз кўчаларига қайрилган Нигинага овоз таниш туюлди-ю, орқасига ўгирилди. “Тавба, Дилфузанинг овозига ўхшарканми? Ахир у бу ерда эмасди-ку.”-деган фикр кечди хаёлидан.Мусофирчиликнинг энг оғир кунларида уни қарздор қилиб қўйиб анча қийнаган дугонасининг кинояли чеҳраси, заҳарли сўзларини эслаб юрагида қандайдир оғирликни ҳис қилди.Уни чақирган ростдан ҳам Дилфуза экан У тез-тез юриб келди-ю, худди ораларида ҳеч нарса бўлмагандай, Нигинани қучоқлаб олди.
- Қалайсан дугонажон, яхшимисан?-шу сўзларни айтаётиб у Нигинанинг юзидан ўпиб ҳам қўйди.-Ўғлинг, хўжайининг, онанглар яхшими?
Нигина Дилфуза билан сўрашаркан, дугонасининг сурбетлигига қойил қолди. Ёш аёлнинг қулоғидаги тилла барглар устидаги шабнамни эслатувчи нафис зирак эса кўнглидаги эски аламли хотираларни қўзғаганини ҳис этди. Хаёлига мусофирчиликда чеккан азоблари тушди. ”Тавба, бизнинг охирги пулларимизгача шилиб олганини, ёрдам сўраганимизда юзини бурганларини наҳотки эсидан чиқарган бўлса? Яна менинг зирагимни тақиб олганини-чи?”
Дилфуза билан коллежда бирга ўқишган. Ўша пайтда уларнинг иноқликларига кўпчиликнинг ҳаваси келарди. Коллеждан кейин ҳар иккиси ҳам институтга ҳаракат қилиб кўришди-ю, омадлари келмади. Дилфуза оилада биринчи, Нигина эса охирги қизлиги сабаблимикан, ё ўзи шундай тўғри келдими, тўйлари бир ой ичида бўлиб ўтди. Бир-бирининг тўйларида келиндугона бўлиб ўтирган икки қиз бир умр доимо туғишган опа-сингиллардай бир-бирига яқин бўлишни ният қилишган эди. Уларнинг дўстликлари сабаб турмуш ўртоқлари Авазбек ва Равшан ҳам бир-бирлари билан яхши чиқишиб кетишди.
Орадан бир йил ўтиб –ўтмай, Дилфуза қиз, Нигина ўғил фарзандларга она бўлишди. Бу орада Дилфузанинг эри Авазбек Россияга бориб иш бошлади. Унинг тоғаси Самир ака ҳарбий хизматга бориб, ўша ерда уйланиб,уй-жой қилиб қолиб кетган, ҳозир Екатеринбург шаҳрида катта бир қурилиш компаниясининг бошлиғи экан.Тоғасининг ёрдами билан Авазбек қурилиш бригадасига ҳамшаҳарларни олиб бориб ишлатар, ҳали ҳеч ким ундан норози бўлмаган эди. Нигина 2 хонали уйда қайнона- қайнатаси билан тиқилишиб қолишгани, дўконда оддий сотувчи бўлиб ишлайдиган эрининг маоши рўзғорга урвоқ ҳам бўлмаётганини кўриб, сиқилиб юрган кунларда Равшан кўчадан хурсанд бўлиб кириб келди.
-Нигина, мен бугун Авазбекни кўчада кўриб қолдим.-деди у эшикдан кирар кирмас.
-Қайси Авазбек?- йиғлаётган жажжи ўғилчаси билан овора Нигина гап ким ҳақида кетаётганини дастлаб англамади.
-Дугонанг Дилфузанинг эрини айтяпман. Екатеринбургдан келибди кеча. Каттагина қурилиш объектига буюртма олишибди. Шу сабаб ишчи йиғиб,олиб кетиш учун келган экан.-деди Равшан.-Менга иш таклиф қиляпти. Нима дейсан? Дилфузани ҳам обкетаётган экан.
Нигина ўйланиб қолди.Эрининг хорижга бориб ишлаб пул топиши ҳозирги аҳволларида жудаям керак. Квартира сотиб олиб, алоҳида яшашса, қанчалар яхши бўларди. Барибир 2- 3 йилдан кейин шундай қилишга тўғри келади. Чунки қайнукаси институтда ўқияпти.Эрта-индин уни уйлантиришса, сиқилиб қолишади.
-Яхши бўларди,-деди у ўғилчасини ичкари уйга ётқизиш учун олиб кираркан.-
Ҳозир сиз борсангиз, кейинроқ менам борарман. Агар Дилфуз ҳам кетаётган бўлса...
Хуллас, 3 кундан кейин Авазбек ва Дилфузага қўшилиб Равшан ҳам Россияга жўнаб кетди. Қурилишдаги иши юришгандай бўлиб, хотинини ҳам келишга қистай бошлади. Дилфуза бўлса 3-4 марта қўнғироқ қилиб, дугонасини Екатеринбургга таклиф қилди.”Колбаса ишлаб чиқариш цехида ишлаяпман, ишим зўр,-дерди у.-Нигина, ўғлингни онанггами, қайнонанггами ташлаб кел. Яшаймиз, бир оиладек маза қилиб тўртовлон. Икковларингиз ишласангиз, уйга тезроқ пул тўплайсизлар. Келсанг, ўзим яхши иш топиб бераман.”.
. Нигина хорижга бориб ишлашга аҳд қилди. Эндигина бир ёшдан ошган ўғилчасини онасига ташлади-ю, Равшан юборган пулга чипта олиб,”Қайдасан,Екатеринбург?”-дегандай самолётда учди. Унинг хаёлида эрига кўмаклашиш, икковлашиб бирон йил бирга ишлашса тезроқ уй олиш фикри ҳукмрон эди.
Аммо унинг келгани эридан бошқа ҳеч кимга ёқмагандай туюлди Нигинага. Дилфуза у билан ҳол-аҳвол сўрашди-ю, чарчаганини баҳона қилиб, аввалгидек гаплашиб ҳам ўтирмади.Эртаси куни ҳам шу аҳвол такрорланди. Бу ҳолатдан ҳайрон қолган, 2 кун уйда ўтириб зериккан Нигина дугонаси ишга кетаётган пайтда унинг ёнига келди.
-Дилфуз,мен тушунмаяпман.-деди у мулойимроқ оҳангда гапиришга ҳаракат қилиб.-Мени чақиришга чақирдинг. Иш тайёр дединг. Энди нега ўзингни олиб қочяпсан?
-Йўғе, ундаймас, - Дилфуза ўнғайсизланиб сўз бошлади.-Биласанми, бирдан мана бу кризис ўлгур бошланди-ю, бошлиғимиз ҳам тўнини тескари кийиб олди. Аввал “майли дугонангни чақир,бизга ишчилар керак, цехимизни кенгайтирамиз,”деган одам кеча сен келганингни айтсам,”Бизга ишчилар керак эмас, кризис бошланди-ку,” - дейди безрайиб. Шунга бошим қотиб қолди... Зерикма, албатта бошқа иш топамиз, сенга.
Аммо Дилфуза айтган ўша бошқа иш топилавермади.Равшан, Дилфуза, Авазбек эрта кетиб, кеч келишар, кўчада бемалол юриш учун махсус рухсатномаси бўлмаган Нигина уйда ўтиришга маҳкум эди. Ўз-ўзидан квартирани йиғиштириш, овқат қилиш, кирларни чайиш ҳам унга қолиб кетди. Унинг чеҳраси очилмаётганини, уйда ўтириб зерикаётганини кўрган эри юртга қайтиб кетиши учун йўлкирасини ишласин, деган мақсадда Нигина билан биргалашиб иш қидира бошлади. Чунки топган пули яшаш жойи ва рўзғор харажатидан умуман ортмаётган эди. Табиийки, шу сабабли Равшан ўз-ўзидан ишга кеч қолар, гоҳида умуман боролмасди. Шу баҳона бўлди-ю, Авазбек “Тоғам мени уришяпти, ишга вақтида келмаганинг учун”деган важ билан уни ишдан бўшатди.
Эр-хотин энди ишсиз бўлиб қолишган,тайинли иш куйида ҳалак эдилар. Равшан кўчадан кунлик иш олиб, овқат қилиш учун маҳсулотлар топса-да, кўпинча нон сотиб олишга пуллари етмай қоларди. Дилфуза ва Авазбекнинг эса уларга муносабатлари совуган, рўзғорларини ҳам аллақачон алоҳида қилиб олишганди . Улар аввалгидек бир квартирада яшашгани учунми, Нигина ва Равшан кўпинча ҳамшаҳарларининг яширинча тансиқ нималардир ейишаётганини кўриб-билиб ўтиришарди.
Бир куни Дилфуза Нигинага тахминан 5-6 килограмм чиқадиган унни кўрсатди-да, келгунича нон пишириб қўйишини илтимос қилди.Нигина хурсанд бўлиб кетди. Ўзлари ҳам шу нондан еб туришса, 2-3 кун нон сотиб олишмаса,йўлкира учун анча иқтисод қилишларини ўзича режалаштирди.Равшан билан иккиси ҳалиям иш излашаётгани учун кунлик даромаднинг анчагина қисми йўлкирага сарф бўлаётганди.
Ёнида бор пулига сут солиб олган Нигина хамир қориб, уни тезроқ етилиши учун яхшилаб ўраб қўйди.Кейин санчқини иккитасини бирлаштириб, чакич ясади-да, нонларини чиройли чакичлаб, газ печида пишириб олди. 10 та нонни дастурхонга ўраб ошхонадаги шкафга қўйди.Ўзларида бор маҳсулотлардан қовурдоқ пишириб бўлувдиямки,эри телефон қилиб,тез пастга тушишини сўради. Маълум бўлишича,эри ўйинчоқлар ишлаб чиқарадиган кичик корхонадан иш топган экан.Равшан бу корхона раҳбарига фақат ўзига эмас,хотинига ҳам иш кераклигини айтиб илтимос қилганида,рози бўлибди. Маоши кам бўлса ҳам бу иш икковлари учун ҳозирги вазиятда яхши имконият эди.Корхонага бориб келгач,эр-хотиннинг кайфияти анча яхшиланди.
Уйга киришгач, Равшан “Овқатингни суз”,деганича ичкари хонага ўтиб кетди.Овқатни бир тарелкага сузиб, нон олиш учун шкафга ўгирилган Нигина ҳайрон бўлиб қолди.Чунки бундан бир соатча олдин ўзи пиширган нон дастурхони билан бирга ғойиб бўлган эди..
Орадан бир ҳафта ўтди.Ахлат тўкиш учун кўчага чиққан Нигина у ерда турган бир даста нонни кўрди. Ўзи меҳр билан ёпган нонлар моғорлаб кетганича,ахлат уюмларининг ёнида мунғайиб турарди. У нонларни олди-да,сал нарироқда яшовчи товуқ боқадиган рус кампирга этиб берди.Дугонасининг нонларни уларга беришдан кўра моғорлатиб ахлатга ташлагани аён бўлганди.”Увол бўлишини ҳам ўйламабди-я.”
Кеч куз кунларидан бирида уйларига телефон қилган Нигина ўғилчаси Расулбекнинг касал бўлиб қолганини эшитиб,”кетаман”га тушди.Равшан хотинини уйга жўнатиш учун йўлкирага пул топиш илинжида тўрт томонга югурар, аммо етарли маблағ топилмаганидан асабийлашарди.Чипта учун анчагина пул топиш кераклигини тушунган Нигина бувисидан қолган тилла зирагини сотишга мажбур бўлди. Унга қарз беришни истамаган дугонаси Нигинанинг зирагини жон-жон деб ярим пулига сотиб олди. Пулини ҳам минг бир иддао билан зўрға берди..
-Расулбек катта бўлиб қолдими, уйдагиларинг ҳаммалари яхшими? Тўй қилибсан,айтмабсан ҳам бизларни, -бирданига қулогининг остида янграган бу товуш Нигинани яна воқеликка қайтаргандек бўлди.Яшин тезлигида хаёлидан кечган воқеалар уни қандайдир паришонхотир қилиб қўйгандек эди,гўё.Аммо унинг бу ҳолати бир сониягина давом этди холос.
-Ҳа,раҳмат,-деди у Наргизанинг кўзларига тик қараб. Расулбекни суннат тўйини ўтказдик .Сизлар йўқ эдинглар.Шу сабаб айтиб ўтирмадик. Ҳоҳлаган вақтингда кел,тўйдаги насибангни токчада асраб қўйганман.Ўзингникилар тинчми?
-Эҳ.нимасини айтасан.-бирданига Дилфузанинг кўзларида ёш ҳалқаланди.- Қизчамни ҳам олиб кетмоқчи эдик.Шу сабаб мен дадасидан олдинроқ келгандим.Билмайман,мен йўғимда бирор нимадан қўрққанми, ё йиқилганми,ўз-ўзидан шайтонлайдиган бўлиб қолибди.Келганимдан бери бир неча бор касали қўзиб, мени қанақа қўрқитди,билмайсан. Қанча шифокорларга кўрсатдик.Ҳозир марказдаги катта дорихонадан келяпман.Дадаси “Ш ёққа олиб кел, шифокорларга кўрсатамиз”-деяптилар.Аммо ўзим қўрқяпман,йўлда касали қўзиб қолса, нима қиламан деб...
Нигина тўхтамай гапираётган дугонасининг абгор аҳволига қараб унга ачинди. “Худойим қизингга тезроқ шифо берсин,зерикма.,” деганича хайрлашди. Уйга қайтаркан, ўзининг ва Дилфузанинг ҳаётини солиштирди.Дилфуза ва Авазбек ҳозир анча бойиб кетишган,маҳалланинг четроғидан эски бир ҳовлини сотиб олиб,2 қават қилиб қайта ростлашган эди. Равшан бўлса, Россияда бир муддат ишлаб қайтгач,топган-тутганларига Расулбекни қўлини ҳалоллашди.Нигина ҳам қараб турмади,тикувчилик қилди, буюртма олиб пишириқ пиширди, турли салатлар тайёрлаб берди. Хуллас,қўлидан келгунча эрига кўмаклашди.Равшан яна бирор йилча хорижда ишлаб келди-ю, ”Матиз” автомашинасини сотиб олиб,киракашлик қила бошлади.Ёш оилалар учун яратилган имтиёзлардан фойдаланиб, кредит асосида 2 хонали уй ҳам сотиб олишди. Яқинда туғилган кунига эри мусофирчиликда сотилган зирагининг ўрнига бошқасини олиб берди.Хуллас, 2 йил ичида уларнинг ҳаёти анча ўрнига тушиб қолди.
“Дилфузанинг қизи нега бунақа касалликка учрадийкин? Ахир у мени шунча ранжитган бўлса-да, илойим демаганман.Э,тўхта.У дўстлигимизни оёқ ости қилди. Қизғонганидан ҳатто нондай азиз неъматни хор қилди.Бизга бергандан кўра моғорлатиб,ахлатга чиқариб қўйди. Дўстлик ва ноннинг уволи тутдимикан ё уни..Оллоҳ,ўзинг ёрдам бер,шу норасидага...”
Нигина шу хаёллар билан уйига яқинлашаркан,кўнглида дугонасига нисбатан ҳамдардлик туйғусини ҳис этди. Негадир унинг кўнглини бир неча йилдан бери босиб ётган гина тошлари эригандай эди. Ўзи ҳам она бўлгани учун Дилфузанинг қизига чин кўнглидан раҳми келиб, кўзлари ёшланди...
Следующая публикация
Нет комментариев